فلسفه اخلاق در سینما
#مصطفی_سلیمانی

لیستی از بهترین فیلم‌هایی که مفهوم فلسفه اخلاق و مفاهیم مرتبط با آن در داستان‌هایشان مطرح می‌شود:

۱. ماتریکس (The Matrix)
کارگردان: برادران واچوفسکی (Lana & Lilly Wachowski)
🔹خلاصه داستان: نئو (کیانو ریوز) در دنیایی مصنوعی زندگی می‌کند که توسط ماشین‌ها کنترل می‌شود. او از حقیقت پنهان در دنیای خود آگاه می‌شود و به مبارزه با سیستم ماشین‌ها می‌پردازد. این فیلم مسائلی چون اراده آزاد، حقیقت و اخلاق در دنیای دیجیتال را مورد بررسی قرار می‌دهد.

۲. پرتقال کوکی (A Clockwork Orange)
کارگردان: استنلی کوبریک (Stanley Kubrick)
🔹خلاصه داستان: این فیلم به موضوعات اخلاقی و فلسفی همچون آزادی اراده، مسئولیت فردی و تأثیر جامعه بر رفتار انسان می‌پردازد. شخصیت اصلی، آلکساندر، یک جوان بزهکار است که به دلیل رفتارهای خشونت‌آمیزش تحت درمان‌های دولتی قرار می‌گیرد.

۳. جامعه شاعران مرده (Dead Poets Society)
کارگردان: پیتر ویئر (Peter Weir)
🔹خلاصه داستان: داستان فیلم درباره معلمی به نام جان کیتینگ (رابین ویلیامز) است که در یک مدرسه خصوصی به دانش‌آموزان خود می‌آموزد که باید زندگی خود را بر اساس اصول خودشان انتخاب کنند، نه بر اساس فشارهای اجتماعی و خانوادگی. مفاهیمی مانند اخلاق فردی و آزادی فردی در این فیلم به خوبی گنجانده شده است.

۴. فهرست شیندلر (Schindler's List)
کارگردان: استیون اسپیلبرگ (Steven Spielberg)
🔹خلاصه داستان: این فیلم داستان واقعی اسکار شیندلر، یک کارآفرین آلمانی، را روایت می‌کند که جان صدها یهودی را در طول جنگ جهانی دوم نجات می‌دهد. فیلم مسائل اخلاقی مربوط به مسئولیت فردی در برابر بی‌عدالتی و فساد اجتماعی را بررسی می‌کند.

۵. طاعون هفتم (The Seventh Seal)
کارگردان: اینگمار برگمن (Ingmar Bergman)
🔹خلاصه داستان: این فیلم داستان یک شوالیه دوران قرون وسطی است که در حال بازگشت از جنگ صلیبی با مرگ روبه‌رو می‌شود. او در تلاش است تا معنی زندگی و مرگ را بفهمد و از مرگ بگریزد. این فیلم به بررسی مفاهیم اخلاقی مانند مرگ، زندگی و ایمان می‌پردازد.

۶. پیگیری خوشبختی (The Pursuit of Happyness)
کارگردان: گابریل موچینو (Gabriele Muccino)
🔹خلاصه داستان: فیلم داستان کریس گاردنر (ویل اسمیت) را روایت می‌کند که در شرایط سخت زندگی خود برای رسیدن به یک زندگی بهتر و خوشبختی تلاش می‌کند. مفاهیم اخلاقی چون پشتکار، مسئولیت و دلسوزی در این فیلم بسیار مهم است.

۷. شبکه اجتماعی (The Social Network)
کارگردان: دیوید فینچر (David Fincher)
🔹خلاصه داستان: فیلم روایتگر داستان بنیان‌گذار فیسبوک، مارک زاکربرگ است. این فیلم اخلاق حرفه‌ای، فریب و خیانت را در دنیای تکنولوژی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه روابط انسانی می‌توانند تحت تأثیر قدرت و ثروت قرار گیرند.

۸. نمایش ترومن (The Truman Show)
کارگردان: پیتر ویئر (Peter Weir)
🔹خلاصه داستان: فیلم در مورد مردی به نام ترومن است که تمام زندگی‌اش تحت نظر دوربین‌ها قرار دارد و به او هیچ چیزی از واقعیت گفته نمی‌شود. این فیلم مفاهیم اخلاقی چون آزادی اراده، حق دانستن حقیقت و حریم خصوصی را به چالش می‌کشد.

۹. بلید رانر (Blade Runner)
کارگردان: ریدلی اسکات (Ridley Scott)
🔹خلاصه داستان: این فیلم در دنیای آینده‌ای می‌گذرد که در آن انسان‌ها برای ایجاد روبات‌های انسانی (نقل‌شده از علم و فلسفه اخلاقی) برای انجام کارهای دشوار استفاده می‌کنند. داستان فیلم به مسائل حقوق انسانی، اخلاق در برابر تکنولوژی و تفاوت‌های انسان و ربات می‌پردازد.

۱۰. سنگ فیلسوف (The Philosopher's Stone)
کارگردان: کریس کلمبوس (Chris Columbus)
🔹خلاصه داستان: این فیلم به داستان هری پاتر در دنیای جادوگری می‌پردازد. موضوعات اخلاقی مانند انتخاب بین خوب و بد، قدرت شجاعت، دوستی و فداکاری در این فیلم مطرح می‌شود.

#معرفی_فیلم
#فلسفه_اخلاق
#سینما

☘❤️ @filsofak

عشق و فقدان در زندگی اجتناب‌ناپذیرند و باشکوه‌ترین لذت‌ها و عمیق‌ترین اندوه‌هایمان را می‌سازند. هر رابطه‌ای را پایانی‌ست: بعضی‌ها ترکمان می‌کنند بعضی‌ها به راه خود می‌روند و برخی هم از دنیا می‌روند. فقدانْ بخش «همیشه حاضر» زندگی ماست، از اولین جدایی از بدن مادرمان گرفته تا بزرگ شدن و ترک خانه، شکست‌های عشقی، مرگ عزیزان و درنهایت آخرین فقدان، یعنی مرگ خودمان برای رشد و شکوفایی باید سوگواری را بیاموزیم و در عین حال که عزیز از دست رفته را در گوشه ذهنمان نگه می‌داریم، از او گذر کنیم. اگر نتوانیم این تعادل ظریف را حفظ کنیم، یا زندگی‌مان در رنجی بی‌پایان فرو می‌رود، یا موهبت برقراری ارتباطی عمیق و معنادار را با دیگران نخواهیم داشت.

🔸لیندا شِربی از کتاب عشق و فقدان ترجمه مریم شفیع‌خانی

☘❤️ @filsofak

ما تمایل داریم که دردها و رنج‌های دوران کودکی را کماکان زنده نگه داریم. این مسئله یکی از بینش‌های عمیق در روان‌درمانی‌های مبتنی بر روان‌تحلیل‌گری است. فروید به این پدیده، «اجبار به تکرار» (repetition compulsion) می‌گفت.

برای مثال فرزند یک فرد میگسار با کسی ازدواج می‌کند که میگسار است. کودکی که دوران کودکی‌اش با بدرفتاری اطرافیان روبرو شده است با فردی بددهن، گستاخ و پرخاشگر ازدواج می‌کند یا اینکه خودش از دیگران سواستفاده می‌کند.

فردی که دوران کودکی‌اش آزار جنسی را تجربه کرده است، در بزرگسالی ممکن است در دام روابط آشفته و بی‌هدف بیفتد‌. کودکی که تحت سلطه‌ی دیگران بوده است، ممکن است در دوران بزرگسالی به شدت دیگران را کنترل کند.

این پدیده در نگاه اول گیج‌کننده است. چرا ما دست به این کار می‌زنیم؟ چرا دوباره رنج‌ها و دردهایمان را زنده می‌کنیم و هر دم هیزمی بر این آتش می‌گذاریم؟

چرا نمی‌توانیم دست از این الگوها برداریم و زندگی بهتری برای خودمان تدارک ببینیم؟ در واقع هرکسی با متوسل شدن به روش‌های محکوم به شکست، به تداوم این الگوهای منفی دامن می‌زند.

این واقعیت تعجب‌برانگیز را درمانگران نیز قبول دارند. در دوران بزرگسالی، شرایط و موقعیت‌هایی ایجاد می‌کنیم که شبیه به شرایط و موقعیت‌های دوران کودکی‌مان است.

🔸جفری یانگ و ژانت کلوسکو از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید ترجمه حسن حمیدپور و همکاران

☘❤️ @filsofak

«هر چیز که در جستن آنی، آنی»

از پارادوکس‌های دنیای روان این است که «شکارچی همان شکار است و شکار، همان شکارچی؛

ما خود شکار خویشیم.»

🔺انیمیشن زیبای «راهب و ماهی»، اشاره به همین اصل روان دارد.

☘❤️ @filsofak

چرا خودمان را دوست نداریم؟
#مصطفی_سلیمانی

"کمبود خوددوستی" یکی از بنیادی‌ترین و در عین حال پنهان‌ترین رنج‌های روان انسانی‌ست.

🔍 اول: خوددوستی چیست؟

خوددوستی (Self-love) در روان‌شناسی عمیق، به معنای «احترام، همدلی، و پذیرش بخش‌های مختلفِ وجودت» است. یعنی بتونی هم زخم‌هات، هم قدرت‌هات، هم نیازها، هم ضعف‌هات رو ببینی و بدون اینکه قضاوت‌شون کنی، باهاشون زندگی کنی.

🧠 چرا خوددوستی کم می‌شه؟

۱. منِ کاذب (False Self) – وینیکات:
ما برای اینکه از طرد شدن، سرزنش یا آسیب دیدن در امان بمونیم، در کودکی شروع می‌کنیم به ساختن یک «خودِ قابل‌قبول برای دیگران»؛ یعنی ماسک، نقاب، یا همون "منِ کاذب". اما وقتی زیاد در این نقش فرو می‌ریم، ارتباط‌مون با منِ اصیل قطع میشه، و نتیجه‌اش میشه احساس پوچی، خودبیزاری، یا تنفر از خود.

۲. خودانتقادی شدید و درونی‌سازی والدین سخت‌گیر – کارن هورنای:
اگر در کودکی با والدین (یا جامعه) سخت‌گیر، انتقادگر یا بی‌ثبات روبه‌رو بودیم، صدای اون‌ها میره توی روانمون و تبدیل میشه به یک وجدان بیمار یا «ابرمنِ سمی» (toxic superego). این صدا مدام می‌گه:
«به اندازه کافی خوب نیستی»،
«حق نداری اشتباه کنی»،
«دوست‌داشتنی نیستی».

۳. شکاف بین خود آرمانی و خود واقعی – یونگ:
ما تصویری آرمانی از خودمون در ذهن داریم؛ یه "خودِ ایده‌آل" که قراره کامل، موفق، بی‌نقص و دوست‌داشتنی باشه. ولی «خودِ واقعی» ما گاهی خسته، پر از ترس، پر از خشم یا پر از نیازهای برآورده‌نشده‌ست. این شکاف دردناک باعث شرم میشه. شرم، دشمن اصلی خوددوستیه.

🔄 راه بازگشت به خوددوستی

۱. پذیرش سایه (Shadow Work) – یونگ:
تو باید با بخشی از خودت روبه‌رو بشی که انکارش کردی:
خشم، حسادت، نیاز به توجه، میل به تنبلی، ترس از شکست...
یونگ می‌گه:
«تا وقتی سایه‌ات را نپذیری، آن را به دیگران فرافکنی خواهی کرد و زندگی‌ات را او کنترل خواهد کرد.»
🔸 تمرین: هر شب بنویس:
«امروز از چه چیزی در خودم بدم آمد؟ چرا؟ چه چیزی پشت آن هست؟»

۲. احیای کودک درون (Inner Child Work):
برو سراغ کودکی که درونت هنوز زنده است اما تنها و زخمی‌ست. باهاش حرف بزن، ازش عذرخواهی کن که تنهاش گذاشتی، و براش پناه باش.
🔸 تمرین: با چشم بسته تصور کن کودک پنج‌ساله‌ات جلوت نشسته. بهش بگو:
«من اینجام. از این به بعد تنها نیستی.»
بعد، هر روز یک کار کوچک براش انجام بده: مثلا یک بستنی بخور، یک نقاشی بکش، یا باهاش حرف بزن.

۳. بازسازی گفت‌وگوی درونی (Inner Dialogue):
اون صدای انتقادگر درونی، صدای تو نیست. صدای دیگرانه که تو اشتباها بهشون قدرت دادی. باید صدای حمایت‌گر درونی بسازی.
چطور؟ مثل یک دوست واقعی، با خودت حرف بزن.
🔸 تمرین: هر وقت افکار منفی اومد، بنویسشون و بعد پاسخ بده. مثلا:
فکر منفی: «تو بی‌عرضه‌ای.»
پاسخ: «نه. دارم سعی می‌کنم، و این خودش شجاعته.»

۴. رنج رو به رسمیت بشناس، نه انکار:
تو لازم نیست خوشحال باشی تا دوست‌داشتنی باشی. لازم نیست قوی باشی تا ارزشمند باشی.
تو، در رنج‌هات هم انسانی. و انسانی بودن، به خودیِ خود، تو رو لایق عشق می‌کنه.

✨ روان‌شناسی اگزیستانسیال می‌گه:
«تو لایق عشق نیستی چون کامل هستی؛
لایق عشقی چون انسانی. و انسان، یعنی آسیب‌پذیر، ناقص، اما زنده و در حال شدن.»

☘❤️ @The_meaningoflife

اگر یک کودک مرتب به‌خاطر ابراز خشم تنبیه شود، زمانی که خشمگین می‌شود شروع می‌کند به مضطرب شدن و شیوه‌های جلوگیری از ابراز خشم را می‌آموزد. بگذارید این‌طور بگوییم که انفعال و انزوا تبدیل می‌شوند به ره‌یافت‌های کودک تا میان اجتناب از تجربه و ابراز خشم (ترس از عواقب آن) انتخاب کند.

در نهایت، ممکن است چنان خودکار به این وضعیت بازگردد که حتی از خشم درون خود نیز بی‌اطلاع باشد. نیروهای دفاعی به میدان می‌آیند تا خودِ احساس را جایگزین کنند و این کار می‌تواند منجر به آسیب‌های شخصیتی شود (مثلا پرخاشگری منفعل یا اختلال شخصیت دوری‌گزین) که تمام روابط آتی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

در پرخاشگری منفعل افراد همیشه احساس ناکافی بودن دارند و به‌شدت نسبت به قضاوت منفی دیگران حساس‌اند؛ برای همین حتی اگر دوست داشته باشند که با دیگران رابطه برقرار کنند، از روابط اجتماعی گریزانند، چراکه از طرد و یا رد شدن از سمت دیگران به شدت هراس دارند.

🔸آدام فیلیپس ‌از کتاب حسرت در ستایش زندگی نازیسته ترجمه میثم سامان‌پور

☘❤️ @filsofak

ما تنهاییم... و اخلاق، شاید درست از همین‌جا آغاز می‌شود.
#مصطفی_سلیمانی

🔻هیچ چیز به اندازه‌ی تنهایی، تجربه‌ای مشترک میان ما آدم‌ها نیست. نه آن تنهایی ساده‌ی نبودن دیگران، بلکه آن حس عمیقِ درک‌نشدن؛ دیده‌نشدن در لحظه‌هایی که بیش از هر وقت دیگری نیاز داریم کسی فقط باشد. نه برای نصیحت، نه برای راه‌حل دادن، فقط برای همراهی. فقط برای اینکه بماند و از کنارمان فرار نکند.

از نگاه فلسفه اخلاق، امانوئل لویناس یکی از چهره‌هایی‌ست که نگاهی متفاوت به مفهوم اخلاق دارد. او می‌گوید اخلاق نه از قانون می‌آید، نه از عقلانیت و قرارداد، بلکه از چیزی بسیار شخصی‌تر: مواجهه‌ی چهره به چهره با «دیگری». او معتقد است که «چهره‌ی دیگری مرا مسئول می‌کند؛ پیش از آنکه تصمیمی گرفته باشم». یعنی صرفِ حضور یک انسانِ دیگر که ممکن است رنج‌کشیده، تنها یا نیازمند باشد، خودش مرا به پاسخ‌گویی فرامی‌خواند. حتی اگر هیچ قانونی مرا مجبور نکند، حتی اگر هیچ پاداشی در کار نباشد.

در نگاه لویناس، اخلاق یعنی اینکه وقتی با رنج کسی مواجه می‌شوی، رو برنگردانی. بایستی. بمانی. گوش بدهی. همین بودن و شنیدن، خودش یک پاسخ اخلاقی‌ست. پاسخ به دعوتِ چهره‌ی دیگری.

در جهانی که پر از صدا، اطلاعات، حرف‌های بزرگ و پاسخ‌های فوری‌ست، شاید مهم‌ترین و اخلاقی‌ترین کاری که از ما برمی‌آید، این باشد: ساکت شویم، بشنویم، و بی‌قضاوت، کنار کسی باشیم.

🔸شاید امروز، بزرگ‌ترین عمل اخلاقی، نوشتن یا سخنرانی نباشد.
بلکه فقط یک جمله‌ی ساده باشد: «می‌فهمم. کنارت هستم.»

☘❤️ @filsofak

معرفی کانال فلسفه اخلاق
#مصطفی_سلیمانی


https://t.me/filsofak

🎓 با فلسفه اخلاق، فکر کردن را عمیق‌تر بیاموز!
📚 کانال @filsofak جایی‌ست برای آن‌ها که می‌خواهند اخلاق را نه فقط از منظر دینی یا فرهنگی، بلکه با رویکردی فلسفی، انتقادی و تحلیلی بازخوانی کنند.

🔍 اینجا از خود می‌پرسیم:
– خوبی یعنی چه؟
– آیا اخلاق نسبی است یا مطلق؟
– وظیفه ما در قبال دیگران چیست؟
– آیا می‌توان اخلاق را بدون دین درک کرد؟
– نیچه، کانت، ارسطو، هیوم و دیگر فلاسفه چه می‌گویند؟

✳️ در این کانال، می‌خوانید و می‌اندیشید:
– یادداشت‌های کوتاه و کاربردی در باب اخلاق
– معرفی کتاب‌های مهم فلسفه اخلاق
– گزیده‌هایی از آثار کلاسیک و معاصر
– تحلیل مفاهیم بنیادین مانند فضیلت، وظیفه، خیر، شر، وجدان و مسئولیت

📌 اگر به پرسش‌های بنیادین درباره "چگونه زیستن" علاقه‌مندید،
به @filsofak بپیوندید و فلسفه اخلاق را از نو کشف کنید.

🔸 به دوستان خود ارسال کنید‌.

📘 تازه‌چاپ!

روایتی روان‌شناختی از تصمیم‌ها، درگیری‌ها و اشتباهات ذهنیِ آدم‌های متأهل.

#معرفی_کتاب

📕 خطاهای یک مغز متأهل
#مصطفی_سلیمانی

اگه تو رابطه‌ای هستی، یا حتی بودی،
حداقل یکی از این ۳۰ تا خطای شناختی رو تجربه کردی…

۳۰ اشتباه ذهنی که می‌تونن عشق رو به سوء‌تفاهم تبدیل کنن.

🌐 برای تهیهٔ این کتاب به سایت‌ مهرستان به نشانی www.book.mehrestan.ir سر بزنید.

☘❤️ @filsofak

🩺 اتاق درمان ۵

آرامش بچه، از صلح درون تو می‌آید
#مصطفی_سلیمانی

رابطه‌ی پدر و مادر با بچه، آینه‌ای از رابطه‌ی آدم با خودشه.
اگه حالت با خودت خوب نباشه، نمی‌تونی با بچه‌ات هم خوب رفتار کنی.

مثلاً وقتی خسته‌ای، عصبانی‌ای یا از خودت ناراضی، زود از کوره درمی‌ری، حتی اگه بچه کار خاصی نکرده باشه.
چون دردهای خودت رو ناخودآگاه می‌ریزی سر اون.

🧠 دکتر دانیل سیگل، روانپزشک و متخصص رشد کودک، یه جمله‌ی کلیدی داره که می‌گه:

«You can’t help your child regulate if you are dysregulated yourself.»
«نمی‌تونی به بچه‌ات کمک کنی آرام بشه، اگه خودت دروناً آشفته‌ای.»

به همین دلیل، یکی از مهم‌ترین کارهایی که یه والد می‌تونه برای بچه‌اش انجام بده، اینه که اول خودش رو بشناسه، دردهاش رو بفهمه و حال دلش رو خوب کنه.
وقتی بزرگ‌تر با خودش در صلح باشه، بچه هم آرامش بیشتری رو تجربه می‌کنه.

🎯 تأمل کن:
آیا وقتی با خودت مهربونی، با بچه‌ات هم صبورتر می‌شی؟
چه بخشی از ناآرامی درونت، بی‌پاسخ مونده و داره به رابطه‌ات با فرزندت آسیب می‌زنه؟

✳️ کودک، نیازمند والد سالمه؛ نه کامل.
کسی که بهبود خودش رو جدی می‌گیره.

📖 «کسی که با خودش در صلح نیست، نمی‌تواند با دیگران در صلح باشد.»
— مصطفی ملکیان

#اتاق_درمان ۵
☘❤️ @filsofak