«در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی، میزان مهاجرت از گوشه و کنار ایران و حتی کشورهای همسایه و هم‌مرز به استان خوزستان و شهر اهواز چشمگیر بود. با توجه به وجود مراکز پتروشیمی، شرکت‌های نفتی و شرکت فولاد خوزستان، تعداد زیادی کارگر و کارمند، اکثراً از اقوام لر و بختیاری، از شهرهایی مثل ایذه، رامهرمز و مسجدسلیمان به اهواز و محله‌هایی همچون «منبع ‌آب» مهاجرت کردند. اکنون مهاجری که سال‌ها پیش زمینی را در کوهپایه‌های مناطق حصیرآباد و «منبع آب» خریده و خانه‌ی محقرش را به زحمت و با دست‌های خود و اعضای خانواده‌اش ساخته است، روی گسل فرسودگی شهری زندگی می‌کند و باید این خانه‌ را پس از اخطار مأموران شهرداری یا ظاهر شدن لودر تخلیه کند.»

aasoo.org/fa/articles/5185
@NashrAasoo 🔻

«ایوان کارامازوف از برادرش آلیوشا می‌خواهد که فرض کند قدرتی دارد که به واسطه‌ی آن، بتواند جهانی را بیافریند که در آن، آدم‌ها تا ابد، و در بقیه‌ی تاریخ، در صلح و صفا و خوشبختی به سر برند. ایوان می‌گوید، فقط یک مشکل کوچک وجود دارد: تو باید برای رسیدن به چنین دنیایی، یک کودک بی‌گناه را تا سرحد مرگ شکنجه بدهی. ایوان می‌پرسد حاضری که این کار را بکنی؟ جواب آلیوشا، به‌طور قاطعانه منفی است.»

aasoo.org/fa/articles/5176
@NashrAasoo 💭

گفتگو با عباس امانت؛ به زودی از آسو...

@NashrAasoo 💭

تاریخ جهانی ناسیونالیسم🔻

✍ در سال ۱۸۵۲ مارتین دِلانی، نویسنده‌ی سیاه‌پوست آمریکایی و از مدافعان لغو برده‌داری، زبان به گله و شکایت گشود که «هیچ ‌یک از ملل دنیا دعاوی هیچ مردمی را محترم نمی‌شمارند مگر آنکه آن دعاوی در قالب یک ملت مطرح شود.» او بر مهاجرت سیاهان از آمریکا به آفریقا پافشاری می‌کرد زیرا امیدوار بود که حقوق فردی ــ و حقوق جمعی‌شان در قالب گروهی از مردم ــ در آن سوی اقیانوس بیشتر رعایت شود. در میانه‌ی قرن نوزدهم، ملت به مهم‌ترین قالب سیاسی‌ای تبدیل شده بود که مردم می‌توانستند از طریق آن حقوق خود را مطالبه کنند. هرچند تعلق به ملتی خاص ضامن رعایت حقوق افراد نبود اما اگر کسی ملیتی نداشت به احتمال قریب به یقین حقوقش توسط دیگران پایمال می‌شد. امپریالیست‌های اروپاییِ آن دوره اغلب ادعا می‌کردند که جوامع تحت سلطه‌‌شان ملت نیستند. به عقیده‌ی جان استوارت میل، فیلسوف لیبرال بریتانیایی قرن نوزدهمی، «وظیفه‌ی مقدس ملل متمدن این است که استقلال و ملیت یکدیگر را محترم بشمارند اما آن‌ها در قبال کسانی که ملیت و استقلال برایشان زیان‌بار، یا در بهترین حالت، فایده‌اش نامعلوم است چنین وظیفه‌ای ندارند.» این فقدان فرضیِ ملیت به توجیه استعمار آفریقا، هند و خاورمیانه کمک می‌کرد.

✍ احیای ناسیونالیسم حاکی از تناقضی اساسی است. از یک طرف، ناسیونالیسم نوعی عاملیت سیاسیِ جمعی را ایجاد می‌کند که قدرت کنش‌گریِ منحصربه‌فردی به شهروندان می‌بخشد. از طرف دیگر، ناسیونالیسم تعریفی از شهروند ارائه می‌کند که از هر ایدئولوژی سیاسی دیگری عمیق‌تر و گسترده‌تر است و به این ترتیب فضا را برای کشمکش دائمی بر سر این مسئله باز می‌کند که چه کسی عضو ملت است. 

✍ یکی از علل بحران کنونی لیبرالیسم، هم در غرب و هم در کشورهای غیرغربی، این است که هرچند لیبرال‌ها درباره‌ی دولت و همچنین درباره‌ی قدرت سکولار و دینی نظریه دارند اما هرگز نظریه‌ی متقن و قانع‌کننده‌ای درباره‌ی عضویت در ملت نداشته‌اند. آنها درباره‌ی مسائل مربوط به مهاجرت و هویت ملی بی‌برنامه پیش رفته‌اند و اغلب صحنه را به راست‌گرایان ناسیونالیست واگذار کرده‌اند. لیبرال‌ها عقاید مدنی درباره‌ی تعلق ملی را ارزشمند می‌شمارند اما در سال‌های اخیر دفاع از این باورها در بسیاری از کشورها به‌شدت دشوار شده زیرا هزینه‌های تجارتِ آزادتر، مهاجرت و جابه‌جایی سرمایه به‌طور نابرابر توزیع شده است. حتی گروه‌های گوناگونِ درون یک ملت هم اضطراب‌های فرهنگیِ ناشی از لزوم مواجهه با اشتباهات گذشته‌ی یک کشور را به شیوه‌های متفاوتی احساس می‌کنند. گروه‌های مختلف مردم بیش از پیش به لیبرال‌ها بی‌اعتماد شده‌اند زیرا به نظرشان آن‌ها ترس‌های مردم را واقعاً جدی نمی‌گیرند. در نتیجه، مردم به آغوش ناسیونالیسم و ملت‌ستایی پناه برده‌اند.

@NashrAasoo 💭

«در قرن بیستم، منازعه بر سر عضویت ــ اینکه چه کسی می‌تواند به یک ملت تعلق داشته باشد ــ همان‌قدر تفرقه‌انگیز و مخرب بود که منازعات مذهبی در قرن هفدهم.»

@NashrAasoo 🔻
aasoo.org/fa/articles/5150

«از‌ هم‌گسستنِ شبکه‌های مراقبتی را به‌ویژه زمانی می‌توان به‌روشنی دید که جنگ گرسنگی را تحمیل می‌کند. در مناطقی مانند غزه، یمن و تیگرای، گرسنگی دادن فقط حمله به بدن‌ها نبوده بلکه هم‌هنگام حمله‌ای بوده است به کنش‌های عاطفی و اخلاقی که انسان‌ها را به یکدیگر پیوند می‌دهند. آن نوع خشونتی که در گرسنگیِ تحمیلی هست فقط به بدن‌ها آسیب نمی‌رساند بلکه همچنین به شیوه‌های تغذیه، محافظت و حمایت که انسان بودن را تعریف می‌کنند صدمه می‌زند. از این رو، باید جنگ را از دریچه‌ی اخلاق مراقبت بازنگری کنیم. این نوشتار کوششی در این راستا است.»

aasoo.org/fa/articles/5181
@NashrAasoo 🔻

آیا شغلتان بی‌اهمیت به نظر می‌رسد؟ شاید این پاسخش باشد🔻

✍ از کودکی به ما گفته‌اند که باید موفق باشیم، نمرات خوب کسب کنیم، به یک مدرسه‌ی خوب برویم، شغل خوب پیدا کنیم، برای درآمد زیاد یا موقعیت اجتماعی بهتر بلندپرواز باشیم. اما بسیاری از ما در نهایت از خود می‌پرسیم: هدف از تمام این بلندپروازی‌ها چیست؟ درآمد زیاد یا یک عنوان شغلی شیک‌وپیک ... آیا واقعاً این‌ها معیارهای معناداری برای موفقیت است؟ گزینه‌ی دیگری هم وجود دارد: به جای سنجش موفقیت بر اساس شهرت یا ثروت، می‌توانیم آن را بر اساس میزان خیری که به دیگران می‌رسانیم، ارزیابی کنیم. و می‌توانیم در این مسیر فوق‌العاده بلندپرواز باشیم و زندگی‌مان را صرف انجام کارهای خیر مهم کنیم.
این پیام کتاب جدیدی به نام بلندپروازی اخلاقی، نوشته‌ی روتگر برگمن، تاریخ‌نگار و نویسنده‌ی هلندی است. او می‌خواهد ما از هدر دادن استعدادهایمان برای کارهای بی‌معنا دست برداریم و آن‌ها را صرف حل بزرگ‌ترین مشکلات دنیا کنیم؛ مسائلی مانند مالاریا، بیماری‌های همه‌گیر و تغییرات اقلیمی.

✍ من می‌خواهم خودم را وقف کاری کنم که به نظرم پرمعنا است، اما مطمئن نیستم که کمک به تعداد زیادی از انسان‌ها تنها راه رسیدن به این معنا باشد. من به تجربه دریافته‌ام که بهینه‌سازی اخلاقی ــ یعنی تلاش برای سنجش کمّی خیر اخلاقی به منظور به حداکثر رساندن آن ــ کاری رنج‌آور و در نهایت بی‌فایده است.من همچنین متوجه شدم که «بلندپروازی اخلاقی» برگمن شباهت زیادی با جنبش نوع‌دوستی مؤثر دارد ــ جنبشی که هدفش انجام بیشترین کارِ خیرِ ممکن با استفاده از عقلانیت و شواهد است. اما پس از سقوط سام بنکمن-فرید، میلیاردر حوزه‌ی رمزارزها و از چهره‌های نامدار «نوع‌دوستی مؤثر» که در سال ۲۰۲۳ به جرم کلاه‌برداری محکوم شد، اعتبار عمومی این جنبش به شدت آسیب دید. برایم این سؤال پیش آمد: آیا برگمن فقط به دنبال آن است که این جنبش را تطهیر کند؟ در گفت‌و‌گو با روتگر برگمن، درباره‌ی موضوعات مختلفی که می‌تواند به زندگی ما معنا ببخشد صحبت کردم، و از او پرسیدم: آیا برخی از آن‌ها واقعاً بهتر از بقیه‌اند؟ بلندپروازی اخلاقی دقیقاً چه تفاوتی با ایده‌هایی مثل نوع‌دوستی مؤثر دارد که پیش از این مطرح شده‌اند؟

✍ به نظر من، «دنبال کردن علاقه» احتمالاً بدترین توصیه‌ی شغلیِ موجود است. در «مدرسه‌ی بلندپروازی اخلاقی»، سازمانی که یکی از بنیان‌گذارانش هستم، عمیقاً به الگوی گندالف-فرودو برای تغییر جهان باور داریم. فرودو دنبال علاقه‌اش نرفت. گندالف هرگز از او نپرسید: «فرودو، به چه کاری علاقه داری؟» بلکه گفت: «ببین، این کار واقعاً باید انجام شود، باید حلقه را داخل کوه بیندازی.» اگر فرودو دنبال علاقه‌اش رفته بود، احتمالاً باغبانی می‌شد که زندگی‌اش پر بود از بخور و بخواب و آسایش در شایر. و بعد، هیولا‌ها می‌آمدند و همه‌ی کسانی را که دوست داشت، قتل‌عام می‌کردند. پس نکته اینجاست، جادوگر پیر و خردمندی برای خودت پیدا کن، مثل گندالف. ببین که مهم‌ترین و اضطراری‌ترین مسائلی که به‌عنوان گونه‌ی انسان با آن‌روبه‌رو هستیم، چیست. و از خودت بپرس: چطور می‌توانم تفاوتی ایجاد کنم؟ و بعد خواهی فهمید که می‌توانی به همان مسیر به‌شدت علاقه‌مند شوی.

@NashrAasoo 💭

«دو اقتصاددان هلندی تخمین زده‌اند که حدود ۲۵ درصد از کارمندان فکر می‌کنند که شغلشان از نظر اجتماعی بی‌اهمیت است، یا دست‌کم درباره‌ی ارزش اجتماعی آن تردید دارند.این رقم پنج برابر نرخ بیکاری است. و ما داریم درباره‌ی افرادی صحبت می‌کنیم که معمولاً سوابق شغلی درخشانی دارند و در دانشگاه‌های معتبر درس خوانده‌اند.»

aasoo.org/fa/articles/5156
@NashrAasoo 🔻

بر اساس یافته‌های تحقیق سال ۲۰۱۹ دانشگاه نورث وسترن آمریکا، که به سفارش «مؤسسه‌ی فیلم دوحه» انجام شد، ۲۶ درصد از فیلم‌سازان مستقل جهان عرب را زنان‌ تشکیل می‌دهند. در کشورهایی مثل لبنان، مراکش و تونس، یک چهارم از کل کارگردانان زن هستند. برای مقایسه باید گفت که در سال ۲۰۱۸ در آمریکا فقط ۸ درصد از فیلم‌ها به دست زنان ساخته شد و در مجموع تنها ۴ درصد از کارگردانان غربی را زنان‌ تشکیل می‌دهند. زنان عرب، آهسته و پیوسته، به صدایی رسا در سینمای عرب تبدیل شدند. در ادامه به معرفی پنج تن از این زنان تأثیرگذار می‌پردازیم.

aasoo.org/fa/articles/5174
@NashrAasoo 🔺

چرا «لیبرال» را به‌عنوان صفت به کار می‌برم؟

🔸 در معنای اولیه‌ی خود، لیبرالیسم نوعی ایدئولوژیِ غربی بود، ثمره‌ی جنبش روشنگری و پیروزیِ فردِ آزادشده (اگر نگوییم در زندگیِ روزمره، دست‌کم در ادبیات و فلسفه) ــ پدیده‌ای غربی. اما صفت‌های «لیبرال» و «غیرلیبرال» می‌تواند به شکل سودمندی در توصیف دیگر فرهنگ‌هایی به کار رود که برای نام نهادن بر تعهداتِ خود اسامیِ دیگری را به کار می‌برند و این اسامی را به سبکِ‌ دیگری تعریف می‌کنند. به نظر من، اخلاقیات لیبرال و حساسیت لیبرال، عام و جهان‌شمول است. باید این‌طور باشد، چون این روزها نه تنها در آمریکا بلکه در گوشه و کنار دنیا به آن حمله می‌شود.

@NashrAasoo 💭

رد خون بر سنگ‌فرش ایمان: سنت قربانی در جهان امروز🔻

✍ صدای بع‌بع گوسفندان و جاری شدنِ خون بر سنگ‌فرش‌ها در روز عید قربان ــ سنت قربانی کردن ــ برای بسیاری از ما آشناست. برای میلیون‌ها نفر، این سنت نمادی از ایمان، اطاعت و فداکاری است. اما برای بسیاری دیگر، تصویری از خشونت نمادین، رنج حیوانات، و پرسشی است بازگشوده درباره‌ی مرز میان سنت و اخلاق: آیا هنوز می‌توان کشتنِ حیوانی بی‌دفاع را به نام پرستش توجیه کرد؟از ادیان ابراهیمی تا آیین‌های بومی در آفریقا و آیین هندو در آسیا، قربانی کردن همواره پلی بوده میان انسان و امر متعالی؛ وسیله‌ای برای جلب خرسندیِ خدایان، دفع بلا، یا نشان ‌دادن سپاس‌گزاری. این اعمال، در بافت فرهنگی و تاریخیِ خود، نه‌فقط «کشتن» بلکه گونه‌ای «بیان» بودند؛ زبانی آیینی بودند برای سخن ‌گفتن با جهان نادیدنی... در حالی که در برخی ادیان سنت قربانی کردن هنوز جایگاهی محوری دارد، در برخی دیگر این سنت ــ اغلب به‌واسطه‌ی خوانش‌های اخلاقی یا نمادگرا از این سنت، طی فرایندی تاریخی یا از همان آغاز به‌طور سنت‌شکنانه ــ کنار گذاشته یا تا حد زیادی محدود شده است.

✍ در مواجهه با فشارها از سوی رویکردهای اخلاقی و فلسفی از یک سو و فعالیت کنشگران از سوی دیگر، پرسش بنیادینی برای سنت‌های دینی پدید آمده است: آیا می‌توان آیین دیرینه‌ی قربانی کردنِ حیوانات را، بی‌آنکه گوهر ایمان آسیب ببیند، از نو بازخوانی و تأویل کرد؟ این پرسش فقط الهیاتی نیست بلکه با مسئله‌ی سازگاری دین با ارزش‌های نوین جهانی ــ از جمله حقوق حیوانات، خشونت‌پرهیزی، و هم‌زیستی میان انواع و گونه‌های زیستی ــ نیز گره خورده است. 

✍ امروزه در شرایطی که فیلسوفان اخلاق و کنشگران حقوق حیوانات بیش از هر دوره‌ای در تاریخ از حقوق حیوانات دفاع می‌کنند، سنت قربانی کردن برای مقاصد مذهبی با چالش‌های جدی روبه‌رو است. این باور هرچه بیش‌تر رایج می‌شود که سنت قربانی کردن برای خدا سنتی خشونت‌آمیز و غیرضروری است. در این میان، به‌ویژه دین اسلام وضعیت بغرنجی دارد زیرا سنت قربانی کردن را ضروری قلمداد و نهادینه کرده است؛ قربانی کردن در اسلام نه تنها نوعی سنت دینی بلکه یکی از ارکان مهم مناسک حج و عید قربان است که پیوندی ژرف با خاطره و هویت دینیِ مسلمانان دارد. با این حال، به نظر می‌رسد که حتی نواندیشان دینی نیز که به‌طور سنتی نقش بازاندیشی در دین و تطبیق دادنِ دین با زمان را بر عهده داشته‌اند هنوز عمدتاً با نگرشی انسان‌محور مسائل را می‌بینند و چنان که باید به موضوع حقوق حیوانات در ارتباطش با دین نمی‌پردازند.  بی‌تردید سنت قربانی در آینده با مقاومت‌های بیش‌تری روبه‌رو خواهد شد و به نظر می‌رسد که چالش‌های دین اسلام در این زمینه‌در نهایت فقط می‌تواند در گونه‌ای دین‌ورزیِ اخلاق‌محور پایان یابد؛ دینی که به جای پافشاری بر صورت‌های خشونت‌بار گذشته، بتواند گوهر معنویِ سنت‌ها را با کرامت حیوانات، همدلیِ زیستی، و مسئولیت‌پذیریِ اخلاقی درآمیزد. این گذار، گرچه آهسته و پرمناقشه است، می‌تواند نشانه‌ای باشد از بلوغ اخلاقی در جوامع انسانی: آنجا که دیگر ایمان به بهای رنج دیگری، حتی یک حیوان بی‌زبان، سنجیده نمی‌شود.

@NashrAasoo 💭

«در دنیای امروز که حساسیت‌های اخلاقی درباره‌ی حیوانات گسترش یافته، انسان از راه علم و دانش درد و رنج حیوان را بهتر درک کرده، و نقش دین در عرصه‌ی عمومی با چالش‌هایی تازه روبه‌رو شده، سنت قربانی کردن با پرسش‌های بنیادینی مواجه شده است. آیا تقدس سنت می‌تواند رنج یک موجود زنده را نادیده بگیرد؟ آیا آزادی دینی باید شامل حق آسیب ‌رساندن به دیگر جانداران باشد؟ و مهم‌تر، آیا می‌توان سنتی همچون قربانی کردن را بازاندیشید، بی‌آنکه روح ایمان آسیب ببیند؟»

aasoo.org/fa/articles/5172
@NashrAasoo 🔻