با سلام و درود خدمت همگی
دانشجویان عزیز لطفا افرادی که جزوات فیزیولوژی رو تهیه کردن یا در دوره های پیش کلاس های فیزیولوژی شرکت کرده بودن به آیدی بنده پیام بدید👇👇

@sanazsamanii

سوال سیزدهم فیزیولوژی کنکور ارشد فیزیولوژی پزشکی ۱۴۰۴

👍 هر روز با تحلیل کامل یک سوال و ارائه


افزایش تنش برشی در یک رگ خونی منجر به چه تغییری می‌شود؟

گزینه‌ها:

الف) کاهش تولید اندوتلین
ب) کاهش تولید پروستاگلاندین
✅ ج) افزایش آزادسازی نیتریک‌اکساید
د) افزایش تولید رنین

⸻

🧠 مفهوم پایه‌ای: تنش برشی (Shear Stress) چیست؟

در فیزیولوژی عروق، تنش برشی به نیروی اصطکاکی حاصل از جریان خون بر سطح اندوتلیوم عروقی اطلاق می‌شود. این تنش در واقع معیاری از فشار “جانبی” است که خون در حال حرکت بر سطح داخلی دیواره رگ وارد می‌کند.

تنش برشی یک فاکتور کلیدی و شناخته‌شده در تنظیم قطر رگ، جریان خون، فشار خون و تعادل بین عوامل وازودیلاتور و وازوکانستریکتر است.

⸻

🔬 مسیرهای پاسخ‌دهی اندوتلیوم به تنش برشی:

هنگامی که تنش برشی بالا می‌رود، سلول‌های اندوتلیال از طریق گیرنده‌های مکانیکی و کانال‌های یونی فعال شده و باعث تحریک مسیرهای سیگنالینگ درون‌سلولی می‌شوند. مهم‌ترین این مسیرها:
1. فعال‌سازی آنزیم eNOS (endothelial nitric oxide synthase)
2. افزایش تولید نیتریک‌اکساید (NO)
3. فعال‌سازی گوانیلیل سیکلاز در عضله صاف عروقی
4. افزایش cGMP → شل شدن عضله صاف → وازودیلاتاسیون

⸻

📌 نقش نیتریک‌اکساید (NO) در پاسخ به تنش برشی:
• یکی از اصلی‌ترین پاسخ‌های اندوتلیوم به تنش برشی فیزیولوژیک است.
• موجب اتساع عروق (وازودیلاتاسیون) می‌شود.
• از تجمع پلاکتی جلوگیری می‌کند.
• خواص ضدالتهابی و ضدپرولیفراتیو دارد.
• از رشد بیش‌ازحد عضله صاف دیوارهٔ عروق جلوگیری می‌کند.
• در تنظیم بلندمدت فشار خون سیستمیک نقش مهمی دارد.

به همین دلیل، گزینه صحیح در تست مورد بحث گزینهٔ ج (افزایش نیتریک‌اکساید) است.

⸻

🔍 تحلیل کامل گزینه‌ها:

🔸 گزینه (الف): کاهش تولید اندوتلین – غلط

اندوتلین‌ها (به‌ویژه ET-1) پپتیدهایی هستند که توسط اندوتلیوم تولید شده و از قوی‌ترین وازوکانستریکترهای شناخته‌شده در بدن انسان‌اند.

تنش برشی ممکن است در شرایط مزمن باعث مهار بیان ژن ET-1 شود، اما این اثر غالب نیست و در پاسخ فوری فیزیولوژیک، اولویت با تولید نیتریک‌اکساید است.

پس اگرچه تنش برشی ممکن است اندکی مهار اندوتلین بدهد، ولی پاسخ غالب و اولیه نیست. پس این گزینه رد می‌شود.

⸻

🔸 گزینه (ب): کاهش تولید پروستاگلاندین – غلط

پروستاگلاندین‌ها گروهی از لیپیدهای شبه‌هورمونی هستند. برخی از آن‌ها مانند PGI2 (پروستاسایکلین) نیز توسط اندوتلیوم ترشح می‌شوند و:
• باعث وازودیلاتاسیون
• مهار چسبندگی پلاکت‌ها
• و کمک به تنظیم جریان خون موضعی می‌شوند.

در پاسخ به تنش برشی، تولید PGI2 نیز ممکن است افزایش یابد؛ نه کاهش. بنابراین کاهش پروستاگلاندین اشتباه است و با فیزیولوژی اندوتلیوم نمی‌خواند.

⸻

🔸 گزینه (ج): افزایش آزادسازی نیتریک‌اکساید – صحیح ✅

پاسخ اولیه، سریع و کلیدی اندوتلیال به افزایش تنش برشی.
نیتریک‌اکساید پس از تولید در اندوتلیوم، وارد سلول‌های عضله صاف مجاور می‌شود و منجر به افزایش cGMP و در نتیجه شل شدن عضله صاف و وازودیلاتاسیون سریع و موضعی می‌شود.

همین مکانیسم یکی از پایه‌ای‌ترین مکانیسم‌های خودتنظیمی جریان خون در مغز، قلب و کلیه‌هاست.

⸻

🔸 گزینه (د): افزایش تولید رنین – غلط

رنین توسط سلول‌های جوکستاگلومرولار کلیه تولید می‌شود و کاملاً غیرمرتبط با پاسخ موضعی اندوتلیوم به تنش برشی است.

تنش برشی روی دیوارهٔ عروق محیطی هیچ تأثیر مستقیمی بر تولید رنین نداره.
بنابراین این گزینه از نظر فیزیولوژیک کاملاً بی‌ارتباط است.

⸻

🧠 نکات طلایی برای تست‌های مشابه:

اگر دیدی در سؤال صحبت از موارد زیر شد:
• «افزایش تنش برشی»
• «پاسخ اندوتلیوم به افزایش جریان خون»
• «تنظیم موضعی قطر رگ»
• «پاسخ سریع به افزایش برون‌ده قلب»
• «مواد وازودیلاتور تولید شده توسط اندوتلیوم»

باید سریع به ذهن بیاد:

نیتریک‌اکساید (NO) و پروستاسایکلین (PGI2) مهم‌ترین پاسخ‌های مثبت هستند.

پوشش دهی کامل جزوه جامع و جمع بندی فیزیولوژی

✔️ جهت شرکت در کلاس های جامع، جمع بندی، گنجینه پلاس و تهیه جزوات فیزیولوژی به خانم محمدی پیام بدید👇👇

@Mm0976
#جزوه
#فیزیولوژی
#پاسخ_سوالات_کنکور_۱۴۰۴

@guiton_97</strong>rong>ong>