عاقبت دیدار آلاسکایی

جمعبندی پایانی دیدار ترامپ- پوتین در پایگاه هوایی المندون-ریچاردسون شهر آندورید آلاسکا را می توان‌ در یک گزاره کوتاه کرد: پیشنهاد واگذاری سرزمین از اوکراین به روسیه در ازای صلح.
به گمانم روسیه پوتین بیشتر در پی در دست گرفتن‌ رسمی کرانه های دریای سیاه، شامل کریمه، آزوف و نیز دونباس است.
روشن است که واکنش رسمی و نهایی اوکراین، مخالفت قاطع با واگذاری سرزمین باشد. زلنسکی آن را برخلاف قانون اساسی شمرده و نیازمند همه پرسی می داند. نتیجه چنین رفراندومی هم از پیش معلوم است: مخالفت شهروندان به تسلیم در برابر روسیه.

این همان‌ رویکردی است که اروپا را به اوکراین نزدیک کرده و با ترامپ زاویه دار می سازد. اوج این فاصله گیری، شرکت نداشتن زلنسکی در دیدار تدامپ- پوتین نمایان شد.‌

البته اروپا تا کنون به تنهایی و بدون آمریکا، از عهده رویارویی مستقیم با روسیه برنیامده است، ولی زین پس بناچار باید سازوکار های دفاع از خویش را مهیا سازد. از دیدگاه غالب اعضای اروپایی ناتو، کوتاه آمدن با روسیه در اوکراین، به منزله فراهم سازی بستر برای روسیه در گام های بعدی تجاوز به لیتوانی و دیگر جمهوری های بالتیک و چه بسا فنلاند است.
اروپا و اوکراین به رغم گرایش تند و سخت ترامپ، کوتاه نخواهند آمد.
#یدالله_کریمی_پور
#karimipour_k

رویکرد اخیر نتانیاهو در پشتیبانی از آرمان اسرائیل بزرگ، ضربه ای سخت به دولت های عرب بود. کار به جایی رسید که کارشناسان پیشنهاد تشکیل ارتش مشترک و یا ناتوی عربی دادند(الجزیره).

  آرمان اسراییل بزرگ در فراترین اندازه اش در برگیرنده تمام یا بخش هایی از فلسطین، سوریه، لبنان، عربستان. مصر، اردن و عراق است. چنین طرحی که نتانیاهو برای تحققش، رسالتی تاریخی برای خود قائل است، به هیچ روی ایران را در برنمی گیرد.‌ بنابراین از این منظر، ایران ضرورتی برای بر عهده گرفتن مسئولیت دفاعی منطقه ای لمس نمی کند.

برعکس اعراب همان‌گونه که الجزیره تفسیر کرده است، ممکن‌ است با تشکیل ارتشی یکپارچه به رویارویی با چنین‌ تهدیدی روی آورند. ولی چنین ساختاری هم برای کنترل اسراییل(اشغالگر)‌ کارساز نیست. محتمل است فایده تکوین چنین‌ ارتشی، نظارت، کنترل و بلکه تهدید کردن منافع و علائق ایران در خلیج‌ فارس باشد.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

مگر دفاع پذیرند؟!

هر گونه دفاع در برابر پهپادهای گروهی که فناوری آن‌ در اختیار آمریکا، چین و شاید روسیه‌ است، ناممکن‌ به نظر می رسد. این‌ پهپادها،کاربردهای نظامی و جاسوسی گسترده ای دارند. با حملات انبوه، سیستم های دفاعی دشمن را از راه حملات اشباعی از کار می اندازند. هم‌چنین برای عملیات ویژه مین ریزی هوایی و حمله به زیر ساخت ها نیز استفاده می شوند. پهپادهای گروهی با ایجاد اختلال الکترونیکی، سیستم های ارتباطی و راداری دشمن را مختل کرده یا به عنوان طعمه برای فریب سیستم های دفاعی دشمن استفاده می شوند. به دلیل هزینه بسیار پایین تولید‌ و توانایی های شگرف، در جنگ‌های دهه سوم‌ کاربرد وسیع خواهند داشت. به بخشی دیگر از نقش تهاجمی پهپادهای گروهی بنگریم:
۱- رصد تحرکات دشمن؛
۲- ارسال مختصات دقیق برای توپخانه؛
۳- ایجاد مسیر ارتباطی موقت بین‌یگان‌ها؛
۴- هشدار زودهنگام تحرکات دشمن؛
۵-مجهز بودن‌ به حسگرهای رصدی در جهت گشت شناسایی؛
۶-توانایی فرماندهی و کنترل سیار؛
۷- کاربرد برای ترور افراد و مدیران.
#یدالله_کریمی_پور
#karimipour_k

حرف آخر

حزب الله خلع سلاحش را نمی پذیرد، در حالی که رئیس جمهور لبنان و کابینه، سخت در پی عملیاتی کردن این طرحند. برخی رسانه های لبنان هم خطاب به حزب الله می گویند، تا حالا که این همه جنگ افزار داشته ای، چه سودی برای لبنان و لبنانی ها در بر داشته است؟! در چنین فضایی رئیس جمهور لبنان سخت از جمهوری اسلامی و دخالتش در امور لبنان انتقاد کرده است. لاریجانی هم که امروز در بیروت بود، ضمن دفاع از مناسباتش با حزب الله، در باره خلع سلاح این تشکل می گفت: هر چه را دولت و حزب الله به توافق برسند، ما قبول می کنیم.

خلاصه همه به جان هم‌افتاده اند. در شرایطی که هیچکدام حاضر به کوتاه آمدن نیستند، در پایان کشاکش، این اسرائیل(اشغالگر) خواهد بود که تکلیف را تعیین کرده و مطابق معمول، به زور اراده اش را دیکته می کند.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

توجه
برخلاف بسیاری از دیدگاه ها، انقلاب ۲۰۱۱ مردم‌ سوریه علیه دیکتاتوری و اقلیت خاندان اسد، بیش و پیش از آن که برگرفته از جریان جنبش بهار عربی باشد، متاثر از ناترازی مزمن و شدید آب این کشور بود. به گمانم پیامد ناترازی های انرژی(آب، برق، سوخت و..)‌ شتری است که آماده خوابیدن‌ بر در حکومت های ناکارآمد خاورمیانه است.
لطفا به یادداشت: تنگناهای آب و انقلاب سوریه، ۳۱ تیرماه ۱۴۰۰(۲۲ جولای ۲۰۲۱) همین کانال، نگاهی بیندازید.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

سرنوشت گروه های نیابتی

مناسبات جمهوری اسلامی با همه تشکل های نیابتی به چند دلیل ضعیف شده است:
۱- دیگر پول مکفی به آنها نمی رسد. در تنگنا هستند؛
۲- فضا برای استمرار حیاتشان دستکم در لبنان و عراق، تنگ شده و فضای همسایگی و بین المللی نیز جهت رویکردشان را هدف گرفته است؛
۳-مهمتر این که جمهوری اسلامی به عنوان دایه آنها با چالش های استراتژیک مواجه است و بلکه تمرکزش بر بقای وجودی است؛
۴- رویکرد نظامیگری در حال رنگ‌ باختن است و محتمل است به تدریج‌ جایش را به فعالیت های سیاسی و دیپلماتیک دهد.

با وجود چیرگی چنین‌فضایی بر مناسبات جمهوری‌اسلامی و متحدین منطقه ای، به گمانم اندک اندک‌ باید شاهد توانمند شدن نیروی واگرایی بین ایران و این گروه ها بود. با فرض پایداری چنین‌ فضایی، به اغلب احتمال ارتباط این تشکل ها با جمهوری اسلامی دچار نوسانات کلان شده و سپس حتی ممکن‌است به کلی قطع شود.

در چنین فضایی، بعید نیست بیشتر این گروها کم کم با تجدید نظر طلبی به سوی دولت های ثروتمند عرب کشانده شوند. زبان و حافظه تاریخی مشترک، جغرافیای بهم پیوسته و نیازهای بالای مالی، زمینه های جذب آنها توسط دولت های متمول را فراهم‌ خواهد آورد .
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

بیم‌ و امید در بازگشت لاریجانی

این یادداشت به عنوان مکمل یادداشت «لاریجانی؛ امید واهی یا پایان‌دهنده؟» ( ۱۰ خرداد) منتشر می شود.

انتخاب مجدد علی لاریجانی به دبیری شورای عالی امنیت ملی، با توجه به سابقه ریاست او در مجلس و همین شورا، شاید در ظاهر نشانگر رویکردی جدید در سیاست خارجی جمهوری اسلامی باشد؛ رویکردی که تلاش می‌کند میان میدان و دیپلماسی توازن ایجاد کند. برخی تحلیلگران این تغییر را «پایان یک دوره و آغاز دوره‌ای دیگر» در سیاست‌های امنیتی و دیپلماتیک ایران می‌دانند. برای درک بهتر این تحلیل، می‌توان از چند زاویه به آن نگاه کرد:

۱. تجربه و هماهنگی: تجربه گسترده لاریجانی در سطوح بالای حکومتی و نزدیکی او به رهبری و رئیس‌جمهور، دست‌کم روی کاغذ، می‌تواند به هماهنگی بیشتر بین قوا و مدیریت منسجم‌تر در پرونده‌های حساس داخلی و خارجی منجر شود؛

۲. پایگاه سیاسی: گفته می‌شود لاریجانی در مقایسه با دبیران پیشین، از پایگاه سیاسی قوی‌تری برخوردار است که این انتصاب می‌تواند به انسجام داخلی و تقویت نفوذ منطقه‌ای ایران کمک کند؛

۳. گشایش در سیاست خارجی: اگر این انتصاب به بازتعریف استراتژی سیاست خارجی و تغییر لحن دیپلماسی رهبران کشور منجر شود و اگر لاریجانی بتواند فصل نوینی در مذاکرات هسته‌ای ایجاد کند و این تغییر به بهبود روابط منطقه‌ای و جهانی ایران بینجامد، شاید راهی برای خروج کشور از وضعیت دشوار کنونی گشوده شود.

با این حال، ورود به این دوره جدید بدون در نظر گرفتن الزاماتش، تنها یک خیال‌پردازی است. این الزامات شامل موارد زیر هستند:

۱. ترکیب شورا: بدون تغییر در ترکیب شورا و ورود نیروهای نوگرا، این انتصاب اثربخشی کمتری خواهد داشت. چگونه ممکن است شورا بتواند میان دیدگاه‌های متضاد لاریجانی و احمدی‌نژاد هماهنگی ایجاد کند؟

۲. جایگاه تصمیم‌گیرنده: از آنجا که تصمیمات شورا نیازمند تأیید رهبری است، لازم است یا جایگاه تصمیم‌گیرنده نهایی تغییر کند و یا رهبری با مصوبات استراتژیک شورا هماهنگ شود.

۳. وظیفه محوری شورا: وظیفه اصلی شورا، تعیین سیاست‌های دفاعی-امنیتی در چارچوب سیاست‌های کلی تعیین‌شده توسط رهبری است. با فرض ثابت بودن رویکردهای بلندمدت رهبری، چگونه می‌توان انتظار داشت که رویکرد استراتژیک کل نظام دچار تغییر اساسی شود؟

۴. غلبه ایدئولوژی: طبق اصل ۱۷۶ قانون اساسی، شورای عالی امنیت ملی برای تأمین منافع ملی تشکیل شده است. اما ترکیب کنونی آن، که شامل نمایندگان قوای سه‌گانه، مقامات نظامی و امنیتی و دو نماینده از سوی رهبری است، عملاً باعث غلبه فضای ایدئولوژیک بر تصمیمات شورا شده است.
نتیجه:
چنان چه منظور از انتصاب لاریجانی، دور کردن‌ شبح جنگ‌ از ایران‌ است، به اغلب احتمال او در این باره موفق خواهد بود؛ مخصوصا این که دوگانه اسراییل-امریکا برای دسنیابی کامل به وحدت استراتژی تاکتیک ی در رنجند.

ولی برای اینکه ایشان بتواند گشایش‌های لازم برای توسعه و پیشرفت کشور را فراهم آورد،یادستکم مانع زدایی کند، بایسته است رهبری به صورت رسمی بخشی از اختیارات خود را به شورای عالی امنیت ملی واگذار کند. این اقدام به شرط تغییرات مناسب در ترکیب اعضای شورا، به شورای امنیت ملی قدرت اجرایی بیشتری خواهد داد و تصمیم‌گیری‌ها را از یکپارچگی ایدئولوژیک خارج کرده و به سمت منافع ملی سوق خواهد داد.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

از سرگیری نبرد بین ایران و اسراییل (اشغالگر)‌ هنگامی رخ خواهد داد که نتانیاهو، موافقت ترامپ را در این باره داشته باشد.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

بیشتر مردم چیزی را می شنوند، که دوست دارند بشنوند. مانند آن که اغلب با خبرها و تحلیل هایی همسو می شوند که با دیدگاه واطلاعات سیاسی اشان منطبق است. در کل، اطلاعاتی را جستجو می کنند که باورها و فرضیات پیشین شان آنها را تایید کرده است. اطلاعاتی را مبنای تفسیر قرار می دهند که با دیدگاه های کنونی اشان همخوان است و حتی ناخودآگاه بیشتر در پی آن دسته شواهد اطلاعاتی هستند که باورهایشان را تقویت کرده و مهر تایید برآنها می زند. سهل است که شواهد مخالف را نادیده انگاشته و یا فراموش می کنند. چرا چنین چیزی اتفاق می افتد؟!

گفته می شود این پدیده به این دلیل رخ می دهد که مغز آدمی برای صرفه جویی در انرژی و کاهش عارضه تعارض شناختی تلاش می کند. تعارص شناختی هنگامی رخ می دهد که فرد با دو ایده یا باور متضاد روبرو می شده و این حالت باعث استرس می شود. بنابراین برای دوری از استرس، ذهن ناخودآگاه به سمت اطلاعاتی گرایش پیدا می کند که سازگاری درونی را حفظ کند. به این پدیده سوگیری تاییدی گفته می شود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

مرزها، کالاها، لشگرها

چرا پس از جنگ جهانی دوم، در کلیت اروپای پیشرفته، جنگ به حاشیه رانده شد و بلکه تعطیل شده است؟. چرا مشابه همین چشم انداز در آمریکای شمالی، اقیانوسیه و آسیای خاوری توسعه یافته هم دیده می شود؟‌. برعکس چرا نبردها و جنگ های دراز مدت و مزمن، گریبانگیر خاورمیانه و شمال آفریقا (هسته جهان‌ اسلام) و نیز افریقاهای باختری، مرکزی و دیگر مناطق کمتر توسعه یافته جهان را فرا گرفته است؟!

پاسخ های متعددی برای این پرسش ها فراهم شده است. یکی از جالبترین آنها، نظریه صلح دموکراتیک فردریک باستیا استاد اقتصاد و نظریه پرداز لیبرال کلاسیک فرانسوی است. وی در این ارتباط گفته است: چنان چه کالاها از مرز نگذرند، این ارتش ها خواهند بود که از مرز خواهند گذشت. بدین معنی که تجارت آزاد و مناسبات اقتصادی میان کشورها، اصلی ترین مانع جنگ و درگیرهای نظامی هستند.

صلح دموکراتیک بر آن است که، تجارت می تواند جای جنگ را بگیرد. هم چنین صلح از راه همکاری های اقتصادی حاصل می شود.

کوتاه آن که به گمانم گزاره باستیا، مانیفست و بلکه یک استراتژی برای صلح پایدار ارائه می دهد. می خواهد بگوید، کشورها به جای آن که در پی مرزهای بسته و اقتصادهای ایزوله شده و رویکرد شوم خوداتکایی (خودکفایی) باشند، باید مرزهایشان را برای بازرگانی و تبادلات کالا و خدمات باز کنند. هر کشور تجاری تر، صلح آمیزتر.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

پیامد دو استراتژی تاکتیک ی متفاوت

در حالی که نتانیاهو به روشنی و بی پرده پوشی، مدافع تغییر رژیم ایران است، برای پرزیدنت ترامپ، تغییر رفتار جمهوری اسلامی کافی می نماید.

نتانیاهو پیگیر رویکردی تهاجمی در برابر نظام بوده و باورمند است که تنها راه پایان دادن به تهدید جمهوری اسلامی، تغییر رژیم خواهد بود. به همین دلیل به گونه ای مستمر از مخالفان جمهوری اسلامی حمایت می کند.
این در حالی است که ترامپ حتی آمادگی خود را برای مذاکره مستقیم با رهبران جمهوری اسلامی و سفر به تهران اعلام کرده است.

تا پایدار ماندن این اختلاف در استراتژی تاکتیک ی آمریکا-اسرائیل، احتمال تحمیل جنگی فراگیر و هماهنگ‌(و نه نبرد هواپایه و ...)، علیه جمهوری اسلامی، کمرنگ خواهد بود.


با وجود دگرگونی های پرشتاب و کلان تحولات منطقه ای، احتمال هماهنگ‌ شدن این دو، اصلا کم‌ نیست. شاید در نهایت تا پایان‌ شهریور، ترامپ هم‌ متقاعد شود که با حذف رژیم ایران، نه تنها موجودیت اسرائیل(اشغالگر) تضمین‌ خواهد شد، بلکه محور چین-روسیه، بزرگترین ضربه دو دهه اخیر را باید متحمل شود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

چه پیش خواهد آمد؟

آیا احتمال از سرگیری درگیری های هوا-پایه بین ایران- اسرائیل(اشغالگر) هست؟!

۱- هیچکدام پایان‌ نبرد را اعلام نکرده اند، ولی تاکنون رسما حافظ آتش بس بوده اند؛
۲- مکانیسم غنی سازی جمهوری اسلامی به شدت ضربه دیده و شاید فروپاشیده، ولی تهران همچنان‌ بر حق غنی سازیش پافشاری می کند؛
۳- هر دو کشور پرشتاب در حال بازسازی قابلیت های نظامی خود هستند؛
۴-فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی بر جمهوری اسلامی تشدید شده است.
ولی با این وجود تا امروز، توسل به جنگی تمام عیار و فراگیر در اولویت طرفین نبوده است. چرا؟

البته ترامپ و نتانیاهو با اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی و پایان دادن به برنامه هسته ای تهران و حتی استفاده از زور در صورت شکست دیپلماسی، باورمندند؛ ولی نخست آن که ترامپ‌ در پی رسیدن به گونه ای توافق با جمهوری اسلامی بدون توسل به جنگ است. یعنی اولویتش دیپلماسی در برابر نظامیگری است. هم چنین برخلاف نتانیاهو که خواهان خلع سلاح کامل هسته ای ایران است، ترامپ‌ فقط خواهان واداشتن تهران به توافقی سختگیرانه تر از برجام است. درعین حال این دو ممکن است در تاکتیک های منطقه ای مانند چگونگی همکاری ایران با سایر بازیگران منطقه ای مانند حزب الله، اختلاف نظرهایی داشته باشند.

کوتاه ان که، اختلاف نظرهای ترامپ و نتانیاهو در باره چگونگی دستیابی به اهداف مشترک در قبال ایران، از جمله میزان بهره‌برداری از دیپلماسی و زور، در نوع برخورد با ایران بیرنگ‌ و بیمقدار نیست.

به گمانم تا اختلافات تاکتیک ی دو طرف حل وفصل نشود، احتمال از سرگیری نبردها بعید می نماید.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

لاریجانی؛ امید واهی یا پایان دهنده؟

دوگانه امریکا اسراییل متفقا خواهان جمهوری اسلامی غیر اتمی، بدون‌ موشک های دوربرد و حمایت از تشکل های ضد اسرائیلی هستند. در شرایطی که رهبر و سپاه نقش اصلی را در حکمرانی دارند، برگزیدن علی لاریجانی به عنوان‌ دبیر شورای عالی امنیت، تا کجا برای برونرفت و بلکه نجات حکومت کارساز خواهد بود؟!

در این که علی لاریجانی در نقش یک مدیر بحران ممکن است از طریق دیپلماسی، هماهنگی داخلی، مدیریت بحران و نفوذ خارجی اش، بتواند نقشی کلیدی در کاهش احتمال درگیری گسترده و تبدیل نبردها به جنگ و حفظ منافع جمهوری اسلامی، بازیسازیهایی جدید راه اندازد، تردیدی نیست. به ویژه وی در شکل دهی و فراهم‌ سازی پاسخ هایی سنجیده و استراتژیک کم اثر نخواهد بود. ولی موفقیتش در گرو دستیابی به ۵ موفقیت است:
۱- کسب موافقت و حمایت رهبر؛
۲- ایجاد اجماع داخلی حکومتی؛
۳- جلب اعتماد قدرت های جهانی، به ویژه امریکا؛
۴-بهره برداری دیپلماتیک از تتمه توانایی های بازدارندگی حکومت؛
۵-مدیریت نیروهای منطقه ای به عنوان ابزاری برای افزایش قدرت مانور.

کوتاه آن که ضروری است رهبری با لاریجانی به بیشترین و سفت ترین و فوری ترین همدلی-همزبانی نائل شوند.

با شناختی که از فضای مدیریتی جمهوری‌ اسلامی، استراتژی و اهداف دشمنانش و قابلیت ها و پیشینه علی لاریجانی دارم، شانس موفقیتش در نقش هماهنگ‌ کننده اصلی نظام چندان چشمگیر نخواهد بود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

صفر(0) که نیست

البته که احتمال از سرگیری نبردهای هواپایه میان اسرائیل-ایران صفر نیست و نمی تواند باشد. ولی تعیین روز و ماه برای آن، مثلا پس از اربعین فاقد منطق همه جانبه نگر ژئواستراتژی است.

من‌ قادر نیستم آغاز دوباره این نبردها را از دور ببینم. شاید دچار کوربینی در پیش بینی شده ام.:

۱- از دیدگاه امریکا-اسراییل خطر تهدید هسته ای جمهوری اسلامی زدوده و یا خیلی کمرنگ‌ شده است؛

۲- هم چنین از این دیدگاه، زین پس محور مقاومت پیشین هماهنگ‌ با ایران، به شیر مولانا می ماند: بی یال‌و کوپال؛

۳- اسرائیل(اشغالگر)‌ سخت درگیر و دلمشغول غزه و سویدا و قنیطره و لاجرم ترکیه است. بدین سان از دیدگاه عملیاتی، جمهوری اسلامی تا اطلاع ثانوی در حاشیه تمرکز عملیاتی است. به ویژه این که می دانند که تمرکز تهران بر گذر از ناترازی های انرژی و آب شرب و...است.

کوتاه آن که تهدید از سرگیری نبرد امریکا- اسراییل، علیه جمهوری اسلامی، دورتر و مبهم تر از تهدیدهای متعدد نزدیکتر و بلکه پیش رو است.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

جمهوری اسلامی و آلترناتیوهایش

امروز در مونیخ آلمان همایش "همکاری ملی برای نجات ایران" با محوریت و تمرکز بر رضا پهلوی برگزار شد. از این فرصت استفاده کرده و شانس اپوزیسیون برای جانشینی جمهوری اسلامی، در شمایلی توصیفی بررسی می شود.

به گمانم هنوز اپوزیسیونی تمام قد و واقعی در داخل شکل نگرفته است، ولی سروصداهایی از دور و نزدیک در حال برپا شدن و عرضه شدن است. در این طیف شش تمایل برجسته تر، بیش از همه مطرح زبانزدند:

۱- پادشاهی خواهان
آن چه باعث شده تا تنورشان داغ شود، سه پدیده می باشد: تمایلات نوستالژیک هنوز در دسترس، وجود رهبر نیمه در میدان(رضا پهلوی) و پشتیبانی مبهم اسراییل(اشغالگر) و طیف معدودی در آمریکا.
با این همه، میزان پذیرش رضا پهلوی به عنوان رهبر، همانند جایگاهی که ایت الله خمینی در ۵۷ داشت، در میان اقشار جامعه محل بحث جدی است. بسیاری از جمهوری خواهان دموکرات، چپ ها و فعالان مدنی با رهبری موروثی و غیر انتخابی مخالفند؛

۲- جمهوری خواهان سکولار
اینان طیف گسترده ای شامل لیبرال ها، سوسیال دمکرات‌ها و حتی شماری از گروه های چپ را تشکیل می دهند که از آزادی های مدنی، حقوق بشر، برابری جنسیتی و حقوق اقلیت ها در چارچوبی دموکراتیک و غیر دینی دفاع می کنند. ولی نه رهبری در صحنه دارند و نه بهم پیوسته اند و نه ازحامی نصفه-نیمه خارجی برخوردارند؛

۳- حکومتگرایان
نفوذ این گروه از دیدگاه فکری در سال های اخیر به شدت کاهشی می نماید؛ چرا که بسیاری از مردم باورمندند اصلاحات درونی نظام  شدنی نبوده و نمی تواند پاسخگوی مطالبات اصلی جامعه باشد. با این همه از سه برتری برخوردارند:  نخست ان که بخش های اصلی ساختار قدرت را در دست دارند؛ دوم آن که به رغم اختلافات نسبی، از حمایت طیف اصلاح طلب سنتی و اصولگرا برخوردارند و مهمتر این که تا پایداری و بقای نظام، خواه و ناخواه در قدرت هستند؛

۴- قومگرایان
این گروه ها در جغرافیاهای خود، دستکم‌ در پی دستیابی به خودمختاری و خودگردانی تا استقلال و حتی تجزیه خواهی می باشند. ولی با وجود نفود نسبی میان نخبگان، در مقیاس ملی ضعیف به نظر می رسند. بیشتر به این خاطر که مخاطبین پیامهایشان منطقه ای است، به همین دلیل چشم اندازشان برای کل ایران و نگرانی از تجزیه کشور مانع از حمایت گسترده و ملی از آنها است؛

۵- مجاهدین خلق(منافقین)
به رغم سازماندهی قوی و تاریخچه درازمدت مبارزه با پهلوی و جمهوری اسلامی، به دلایل متعدد درمیان جامعه ایران و اپوزیسیون خارج نشین، نفوذ معنا داری ندارند؛

۶-کمونیست ها
این گروه ها نیز که بیشتر در خارج فعالند و خواهان برقراری نظامی سوسیالیستی یا کارگری در ایران می باشند، از دیدگاه نفود در جامعه سیاسی، آخرین رتبه را به خود اختصاص داده اند.

نتیجه:
به گمانم تا امروز(۴ مرداد ۱۴۰۴) با این که پادشاهی خواهان به دلیل عواملی چونان تکیه بر روحیه نوستالژیک، وجود چهره ای مشخص در صحنه و به اغلب احتمال حمایت های خارجی، نسبت به سایر گروه های پراگنده اپوزیسیون در برخی جهات از برتری نسبی برخوردارند، ولی این برتری نسبی به معنای داشتن شانس قطعی برای جایگزینی نیست.
زیرا پس از گذر از چالش هایی چونان رفع ابهام در خصوص دموکراتیک بودن نظام مورد نظرشان و نیز توانایی آنان در ایجاد ائتلاف گسترده ملی، تازه باید در برایر طیف حکومتی ها برآیند. همان‌ نهادهایی که طی ۴۶ سال،تجربه نظارت و کنترل کشور و مردم را در دست دارند.

به هر روی، به گمانم ممکن است زمین ایران شاهد مسابقه این دو طیف باشد. به هر روی تا کنون، پادشاهی خواهان گوی سبقت را از اپوزیسیون نیمه جان ربوده اند.ولی برتری آنان منوط به آن است که حکومت از عهده تغییرات زیربنایی و نوسازی ایران بر نیاید.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k

کور بینی ایدئولوژیک

از چشم انداز استراتژی ملی و در جهت بقا و امنیت ملی و برون‌رفت از بحران های کشور، به گمانم حکومت، دولت و مطالبه گران فعال، بهتر است بر هفت پرسش کلیدی زیر متمرکز شوند:

۱- آینده توافق هسته ای و مناسبات با قدرت های جهانی به کجا می رسد؟! آیا توافقی به دست خواهد آمد یا برنامه گسترش فعالیت هسته ای پیگیری خواهد شد؟

۲- حکومت چه برنامه و راهکارهای مشخص، کلان، کارآمد و پایدار برای مدیریت بحران اقتصادی(مهار تورم، رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال،حل مشکلات معیشتی، یارانه و نابرابری)، چالشهای محیط زیستی، منابع آب، ناترازی انرژی و...  برون‌رفت از آنها دارد؟

۳-آینده اعتراضات و نارضایتی آشکار و به ویژه پنهان اجتماعی و شیوه رویارویی دولت با آنها چه خواهد بود و رویکرد کلان حکومت با آن چیست؟

۴- جایگاه منطقه ای ایران و مناسبات با همسایگان چگونه خواهد بود؟ استراتژی جمهوری اسلامی برای کاهش تنش ها و بهبود مناسبات با کشورهای منطقه چیست؟ آیا روند کنونی و شکننده دیپلماسی منطقه ای پایدار خواهد ماند و به کاهش درگیری های نیابتی کمک خواهد کرد؟ آیا رویکرد کنونی می تواند به ایجاد ثبات منطقه ای و توانمندی امنیت ملی ایران منتهی شود؟!

۵- با توجه به اهمیت و جایگاه رهبری در ساختار سیاسی ایران، روند جانشینی چگونه خواهد بود؟ چه تاثیری بر سیاست های داخلی و خارجی کشور خواهد گذاشت؟ کوتاه آن که آینده ساختار قدرت و مساله جانشینی رهبری چه ارتباطی دارند؟

۶- توانایی دولت در جذب سرمایه گذاری خارجی و زدایش موانع کسب و کار چیست؟ دولت چگونه می تواند موانع قانونی، بوروکراتیک و مرتبط با فساد را از پیش روی سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی بردارد تا موتور رشد فعال‌گردد؟

۷-با توجه به روند فزاینده مهاجرت نخبگان و متخصصان و در کل سرمایه های اجتماعی، دولت چه برنامه های مشخصی برای برگرداندن امید، بهبود شرایط زندگی و کار و حفظ این سرمایه ها در داخل کشور دارد؟
مسلم است که با از دست رفتن سرمایه های انسانی نخبه، امنیت ملی در بلند مدت تهدید می شود.

در روند جست و جوی پاسخ های واقعگرایانه برای این پرسش ها، رویکرد ترکیبی، تحلیلی و عملگرا، مناسب است. رویکردی که ریشه های ایدئولوژیک و تاریخی ایران را درک کند، واقعیت های اقتصادی و اجتماعی موجود را بدون‌ پیشداوری ایدئولوژیک تحلیل کند مزایا و معایب تعامل با قدرت های شرقی و غربی را بسنجد، در پی تعادل بین رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی باشد، منافع ملی و بقای کشور را در اولویت قرار دهد، انعطاف پذیری در تغییرات را ضروری دانسته و از ساده سازی ایدئولوژیک دست بردارد.
کوتاه آن که دچار کور بینی ایدئولوژیک نشود.
#یدالله_کریمی_پور
@karimipour_k