▪️ «برای اولین بار در نزدیک به چهار دهه، ایران در آستانه تغییر رهبری - و شاید حتی تغییر رژیم - قرار دارد.» این جمله آغازین مقاله بنیادین و بسیار مهم کریم سجادپور، تحلیلگر برجسته ایرانی-آمریکایی، در شماره جدید نشریه معتبر «فارین افرز» است. به گفته سجادپور، جنگ ۱۲ روزه ژوئن، شکنندگی عمیق سیستمی را که علی خامنه‌ای طی ۳۶ سال ساخته بود، کاملاً برملا کرد و اکنون، در «پاییز آیت‌الله»، سوال اصلی این است که رژیم پس از او پابرجا می‌ماند، متحول می‌شود یا فرو می‌پاشد؟

▪️ این تحلیل عمیق، همزمان با تحولاتی قابل تامل منتشر می‌شود: دونالد ترامپ، پس از توافق غزه، در پارلمان اسرائیل دست دوستی به سوی ایران دراز می‌کند و از آمادگی برای صلح می‌گوید. در تهران، عباس عراقچی این پیشنهاد را با ادبیاتی تند رد می‌کند، در حالی که حسن روحانی هشدار می‌دهد که اگر راه دیپلماسی را در پیش نگیریم، جنگ محتمل خواهد بود. این آشفتگی، دقیقاً همان وضعیتی است که سجادپور آن را «تعلیق میان زوال طولانی و تحول ناگهانی» می‌نامد.

▫️ کالبدشکافی یک پایان: از دکترین شکست‌خورده تا سناریوهای آینده

۱. پایان یک دکترین: انکار تا آخرین نفس: سجادپور استدلال می‌کند که حکومت ۳۶ ساله خامنه‌ای بر دو ستون استوار بود: تعهد تزلزل‌ناپذیر به اصول انقلابی (مانند دشمنی با آمریکا) و رد قاطع هرگونه اصلاحات سیاسی. جنگ ژوئن و انزوای مطلق کنونی، فروپاشی هر دو ستون را به نمایش گذاشت. شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل»، در حالی که هرگز شعار «زنده باد ایران» سر داده نشد، نشان داد که اولویت رژیم، «تقابل» بوده است، نه «توسعه».

۲. پنج سناریو برای فردای پس از خامنه‌ای: سجادپور پنج مسیر محتمل برای آینده ایران پس از مرگ خامنه‌ای را ترسیم می‌کند:
- مدل روسیه: ظهور یک «مرد قدرتمند» ملی‌گرای برآمده از سپاه که ایدئولوژی اسلامی را با ناسیونالیسم کینه‌توز جایگزین می‌کند.
- مدل چین: جایگزینی ایدئولوژی انقلابی با عمل‌گرایی اقتصادی و تکنوکراسی، همراه با تداوم سرکوب سیاسی.
- مدل کره شمالی: تشدید سرکوب و انزوا، با یک جانشین تندرو دیگر یا حتی جانشینی موروثی (مجتبی خامنه‌ای).
- مدل پاکستان: تبدیل کامل حکومت از یک دولت روحانی به یک دولت نظامی تحت سلطه کامل و علنی سپاه پاسداران.
- مدل ترکیه: ظهور یک رهبر پوپولیست از طریق انتخابات که به تدریج به سمت اقتدارگرایی حرکت می‌کند.

۳. ریشه بحران: «سبک پارانوئید» در سیاست: سجادپور ریشه بسیاری از مشکلات را در یک فرهنگ عمیق بی‌اعتمادی و تئوری توطئه می‌بیند که در تاریخ ایران ریشه دوانده و توسط حاکمان تقویت شده است. این «سبک پارانوئید» که در رمان «دایی جان ناپلئون» به طنز کشیده شده، باعث می‌شود وفاداری بر شایستگی ارجحیت یابد و از شکل‌گیری نهادهای پایدار جلوگیری کند. این فرهنگ، زمینه را برای ظهور مستبدان جدید هموار می‌سازد.

🔸 زندگی نرمال: سجادپور در پایان، به قدرتمندترین و در عین حال ساده‌ترین خواسته مردم ایران اشاره می‌کند. به گفته او، ایرانیان دیگر به دنبال شعارهای بزرگ ایدئولوژیک یا فرقه‌های شخصیتی نیستند. آن‌ها تنها یک چیز می‌خواهند: «یک زندگی نرمال». یک حکومت پاسخگو که کرامت اقتصادی را به آن‌ها بازگرداند و به آن‌ها اجازه دهد یک زندگی عادی، آزاد از کنترل خفه‌کننده دولت بر لباس، عقیده و سبک زندگی‌شان داشته باشند. این خواسته ساده برای «زندگی نرمال»، شاید بزرگترین نیروی انقلابی در ایران امروز باشد. جمهوری اسلامی نیم قرن از عمر ایران را تلف کرد؛ در حالی که همسایگانش به قطب‌های جهانی تبدیل شدند، ایران ثروت خود را صرف ماجراجویی‌های منطقه‌ای و برنامه‌ای هسته‌ای کرد که تنها انزوا به ارمغان آورد. سوال این نیست که آیا تغییر خواهد آمد، بلکه این است که آیا این تغییر، بالاخره بهار موعود را به ارمغان خواهد آورد یا صرفاً زمستانی دیگر.

▪️ هزاران فلسطینی آواره در حال بازگشت به خانه‌های ویران خود در غزه هستند، توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حماس رسماً به اجرا درآمد. این توافق که با فشار مستقیم و بی‌امان دونالد ترامپ به دست آمد، پایانی بر دو سال جنگ ویرانگر است. اما این رویداد، فراتر از یک آتش‌بس، گواهی فوت رسمی برای دکترین «محور مقاومت» جمهوری اسلامی بود.

▪️ همانطور که پیشتر تحلیل کردیم، طرح ترامپ نه یک «پیشنهاد صلح»، که یک «اولتیماتوم استراتژیک» بود. امروز، نتیجه آن اولتیماتوم مشخص شد. حماس، کلیدی‌ترین متحد نیابتی ایران، پس از تحمل ضربات نظامی خردکننده، مجبور به پذیرش شرایطی شد که جمهوری اسلامی هیچ نقشی در تعیین آن نداشت. تهران اکنون به یک تماشاگر ناتوان در مهم‌ترین تحول منطقه‌ای دو دهه اخیر تبدیل شده است.

▫️ سه پرده از فروپاشی: واکاوی یک تسلیم

۱. پرده اول: تسلیم یک متحد؛ پایان رویای مقاومت: حماس بدون دریافت تضمین قطعی برای پایان دائمی جنگ، با آزادی گروگان‌ها موافقت کرد؛ شرطی که تا پیش از این خط قرمز آن‌ها بود. این عقب‌نشینی بزرگ، اعتراف به شکست کامل نظامی و پایان توانایی چانه‌زنی است. بقا، جایگزین مقاومت شد و این، مرگ ایدئولوژیک یک جنبش است.

۲. پرده دوم: تحقیر یک حامی؛ انزوای مطلق تهران: دونالد ترامپ با ادعای اینکه «ایران با این توافق موافق است و آن را تایید کرده»، جمهوری اسلامی را در یک تله تحقیرآمیز قرار داد. مقامات تهران که میلیاردها دلار از ثروت ملت ایران را صرف حمایت از حماس کرده بودند، اکنون یا باید این ادعا را تایید کنند (و به شکست خود اعتراف کنند) یا آن را رد کنند (و به عنوان تنها مانع صلح در منطقه معرفی شوند). واکنش‌های سردرگم وزارت خارجه و حس خیانت در میان برخی حامیان داخلی («حماس در بیانیه‌اش از همه تشکر کرد جز ایران»)، عمق این استیصال را نشان می‌دهد.

۳. پرده سوم: بازی بی‌رحمانه ترامپ؛ دیپلماسی «گربه مرده»: این توافق، محصول یک دیپلماسی بی‌رحمانه بود که به «دیپلماسی گربه مرده» مشهور است. ترامپ با تهدید به انداختن «گربه مرده» (مسئولیت شکست مذاکرات) بر دامن هر طرفی که کارشکنی کند، و با علنی کردن این فشارها، هم نتانیاهو و هم حماس را مجبور به پذیرش کرد. او با این کار نشان داد که در خاورمیانه جدید، این واشنگتن است که شرایط را تعیین می‌کند، نه تهران.

🔸 دیپلماسی گربه مرده (Dead Cat Diplomacy): این اصطلاح، که اولین بار توسط جیمز بیکر، وزیر خارجه اسبق آمریکا، در جریان مذاکرات صلح مادرید در سال ۱۹۹۱ به کار رفت، یک تاکتیک دیپلماتیک اجبارآمیز و بسیار موثر است. منطق آن ساده است: وقتی مذاکرات به بن‌بست می‌رسد، میانجی قدرتمند به جای ادامه چانه‌زنی، به طور علنی تهدید می‌کند که «گربه مرده» (مسئولیت شکست مذاکرات) را بر «آستانه در» طرفی که کارشکنی می‌کند، خواهد انداخت. هیچ بازیگری نمی‌خواهد در تاریخ به عنوان «قاتل صلح» شناخته شود. ترامپ با علنی کردن انتقادات تند خود از نتانیاهو و همزمان، قرار دادن حماس در موقعیت تنها مانع صلح، از این تاکتیک بی‌رحمانه استفاده کرد تا هر دو طرف را به نقطه‌ای بکشاند که پذیرش توافق، کم‌هزینه‌تر از پذیرش مسئولیت شکست آن باشد.

💢ارائه کننده:جناب آرش

▪️در گروه دروغ ها و خرافات اسلام

🗓 جمعه، ۱۸ مهر
🕣 ساعت ۲۰:۳۰ به وقت ایران

@khod2 | @islie | @islie_group