🔹اگر فقط و فقط بخواهیم یک شاخص را برای حکومت سالم و کارآمد معرفی کنیم، آن را باید در ویژگی شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات یا حکومت‌داری شیشه‌ای تعریف کرد. نه‌فقط حکومت‌ها بلکه مدیران کارآمد نیز همین ویژگی را دارند و این ضرب‌المثل را قبول دارند که؛ آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است؟

🔹بر عکس آن نیز روشن است، هر حکومت، نهاد یا فردی که از شیشه‌ای بودن فاصله بگیرد، به همان نسبت دچار ناکارآمدی و فساد بیشتری می‌شود. البته همواره دور شدن از ساختار شیشه‌ای با توجیهاتی همراه است. سوءاستفاده دشمن پربسامدترین توجیهی است که برای جلوگیری از دسترسی به اطلاعات به‌کار برده می‌شود؛ درحالی‌که به دست آوردن این اطلاعات برای دشمنان هیچ زحمتی ندارد، چون این اطلاعات ماهیتاً نمی‌تواند محرمانه باشد؛ آن‌هم در عصر دیجیتال و برای دشمنی که حتی از جزئیات تحرکات آقایان مطلع است.

🔹به‌علاوه، محرمانه کردن به‌خودی‌خود معنای خاص خود را دارد. مثلاً اگر دولت‌ها رشد اقتصادی خوب داشته باشند، اطلاعات آن را فوری و با آب‌وتاب منتشر می‌کنند. اگر منتشر نکنند، یعنی اوضاع بد است. همچنین، عدم انتشار رشد منفی و تورم بالا و شاخص فساد هیچگاه موجب تغییر واقعیت نمی‌شود. این آمار انعکاسی از واقعیت هستند و‌ مردم واقعیت را لمس می‌کنند با دیدن این آمار نیست که متوجه واقعیت شوند، مثل این است که افراد پیر برای پوشاندن و انکار پیری خود از اعلان سن خویش خودداری کنند! آمار برای مطالعه محققان و سنجش دقیق واقعیت است و محروم کردن آنان از آمار و اطلاعات نوعی خودزنی حکومتی است.

🔹در واقع حکومت خود را از فهم واقعیت؛ و کارشناسان را هم از تحلیل و درک درست تحولات محروم می‌کند. با این توضیحات باید اقرار کرد که شاخص شفافیت در حکمرانی ما نه‌تنها مناسب و شایسته نیست بلکه به مرور بدتر هم شده است. 

🔹شاخص شفافیت ایران ۲۴ از۱۰۰ جزو کشورهایی با عدم شفافیت زیاد است که به معنای بالا بودن فساد نیز هست. در همین زمینه، رئیس هیئت‌مدیره سازمان مردم‌نهاد دیده‌بان شفافیت و عدالت، در نامه‌ای رسمی به آقای اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، نسبت به وضعیت نابسامان بسیاری از سامانه‌های خدمات عمومی و قضایی کشور هشدار داد و خواستار اقدام قضایی نسبت به دستگاه‌هایی شد که از اجرای قوانین مربوط به شفافیت و تبادل داده‌ها خودداری می‌کنند.

🔹این اقدام پسندیده سازمان شفافیت است و دستگاه‌های اجرایی و قضایی نیز باید وظایف خود را در این زمینه انجام دهند. اطلاعات در تملک مدیران نیست که جامعه را از آن محروم کنند. این فرآیند در سه سال دولت پیش به بدترین شکلی درآمد و انتشار اطلاعات به‌صورت قطره‌چکانی و در مواردی در حد صفر درآمده بود و در برخی وزارتخانه‌ها حتی جمع‌آوری و تولید آنها نیز از دستور کار خارج شد. چرا برخی مدیران و دولت‌ها همواره درصدد محدودکردن شفافیت هستند؟

🔹پاسخ روشن است. ترس از پاسخ‌گویی و از دست دادن قدرت و موقعیت خود؛ منافع ناشی از فساد و رانت؛ نبود ظرفیت مدیریتی و ناتوانی در مواجهه با نقد عملکردی در فضای عمومی؛ در خوشبینانه‌تربن حالت نیز محافظه‌کاری برای حفظ ثبات کوتاه‌مدت به قیمت آسیب زدن در بلندمدت. همه اینها در حالی است که تجربه جهانی و آمار و اطلاعات کشورها نشان داده که، نبود شفافیت ممکن است در کوتاه‌مدت مانع برخی نقدها و طبعاً نقدهای نادرست هم بشود، ولی در بلندمدت آسیب‌ها را انباشته و بحران‌ها را بزرگ‌تر می‌کند.

🔹در مجموع، قاطعانه باید گفت که؛ شفافیت نه یک ارزش فرعی، بلکه ستون اصلی توسعه پایدار است. توسعه زمانی رخ می‌دهد که «قدرت و اطلاعات و حکمرانی در اتاق شیشه‌ای و در معرض دید» باشد، «اطلاعات متعلق به عموم» تلقی شود و «فرایند تصمیم‌گیری قابل فهم و قابل نقد» باشد. دولت‌ها هنگامی که به سوی توسعه واقعی حرکت می‌کنند، ناگزیر باید شفاف‌تر شوند؛ شفافیت در جهان امروز نه نتیجه توسعه، بلکه پیش‌نیاز آن است.

▫️ادامه مطلب در سایت هم‌میهن آنلاین

📌هم‌میهن را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗تلگرام | 🔗 یوتیوب

🔹جامعه ایران منتظر است؛ نه‌فقط مردم بلکه حکومت هم انتظار می‌کشد. انتظار شنیدن خبری فراتر از اخبار روزمره که دردی را درمان نمی‌کنند. این خبر یا در حوزه داخلی است یا خارجی. پس از انتخابات سال گذشته منتظر شنیدن اخبار خوشی در داخل بودیم؛ اخباری که جز یک مورد چندان مطابق انتظارات رخ نداد. گرچه حتی سرنوشت رسمی همان یک مورد هم که درباره زنان بود همچنان در ابهام است.

🔹اکنون هم چشم‌اندازی از تحولات معنادار در داخل نمی‌بینیم. نه تحولاتی در صداوسیما و نه در فضای مجازی و اینترنت و نه در گشایش معنادار سیاسی و مدیریتی، هیچ‌کدام دیده نمی‌شود. در موضوع خارجی هم  شنیدن امکان گفت‌وگوی معطوف به نتیجه است که می‌تواند امیدبخش باشد. این خبر ابتدای سال امیدی ایجاد کرد ولی در نهایت منجر به جنگ ۱۲روزه شد.

🔹اخبار منفی خارجی که آنها نیز حتماً قابل توجه هستند، رفتن دوباره به سوی جنگ است. راه داخل فعلاً مسدود است همچنین راه خارج از جهت رسیدن اخبار مثبت نیز باز نیست.

🔹هفته گذشته آقای عراقچی گفت؛ «واقعیت این است که در حال حاضر هیچ امکانی وجود ندارد، چون ما هیچ رویکرد مثبت یا سازنده‌ای از طرف آمریکا نمی‌بینیم. هر زمان که آنها برای مذاکره‌ای بر پایه برابر و با هدف توافقی سودمند برای هر دو طرف آماده باشند، ایران می‌تواند آن را مورد بررسی قرار دهد.» این سخنان گرچه تکراری بود ولی آب پاکی را روی دست کسانی ریخت که انتظار شنیدن خبر مثبتی در این زمینه داشتند. ولی این همه ماجرا نبود. 

🔹در این هفته سخنان وی متفاوت شد و گفت؛ «اکنون درخواست برای مذاکره مجدداً شروع شده چون آنچه که هدف داشتند در خصوص برنامه هسته‌ای ایران از طریق حمله نظامی محقق نشد.» دوباره تاکید کردند که؛ «حق غنی‌سازی ایران غیرقابل‌سلب است» ولی چون گزاره‌ها امکان مذاکره به معنی تحول در سیاست ایران بود و با مواضع گذشته جور درنیامد تاکید کردند که؛ «رویکرد تحمیلی و خواسته‌های حداکثری آمریکا را رد می‌کنیم. من هیچ‌گاه نگفته‌ام که برنامه‌ای جدید برای مذاکره با آمریکا وجود دارد.»

🔹به نظر می‌رسد این نحوه اطلاع‌رسانی نیز بازتابی از همان سردرگمی و انتظاری است که نوشته شد. زیرا از یک سو تاکید دارند که خط‌مشی ما تغییرناپذیر است و از سوی دیگر نمی‌خواهند این مجرای خبری مثبت بسته شود.

🔹مسئله این است که این رفتار در خبررسانی نتیجه معکوس دارد و موجب حساسیت‌زدایی از خبر می‌شود، و مردم را بدبین‌تر و ناامیدی را بیشتر می‌کند. شفاف بودن و روراست بودن با افکار عمومی اثرات بهتری دارد.

🔹مردم خود را با شرایط موجود تا حد ممکن تطبیق می‌دهند ولی این‌گونه که از یک سو قاطعانه هر نوع مصالحه و سازشی را غیرممکن دانسته و‌ رد کنیم سپس چند روز بعد خبر درخواست مذاکره از سوی مقابل داده شود، فقط وقتی معنادار است که تغییرات رخ‌داده در پیشنهادهای طرف مقابل نیز اعلام شود و الا بدون تغییر مواضع دو یا یک طرف چگونه ممکن است گفت‌وگویی شکل گیرد؟

🔹اگر ایران تغییر موضع نداده پس وزارت خارجه چه تغییراتی را در طرف مقابل برای گفت‌وگو دیده است؟ اصلاً طرف مقابل کدام است؛ اروپا یا آمریکا؟ آیا پاسخی برای این پرسش‌ها دارند؟ در هر حال دوست داریم که این گفت‌وگوها آغاز شود البته جدی و‌ معطوف به نتیجه، ولی نگرانیم که این نحوه خبررسانی فاقد پشتوانه کافی باشد و جامعه را ناامیدتر کند.

▫️ادامه مطلب در سایت هم‌میهن آنلاین

📌هم‌میهن را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗تلگرام | 🔗 یوتیوب

🔹مدت‌هاست که باران نباریده و دچار خشکسالی شده‌ایم، اکنون که هواشناسی پیش‌بینی بارش‌های ولو‌ محدود را نموده، عده‌ای نیز به یاد خواندن نماز باران افتاده‌اند. ولی بدتر از خشکسالی آب و هوایی، خشکسالی سیاسی است که رفتار مزبور هم ناشی از این خشکسالی است. در واقع، اگر سیاست بر مدار نشاط و طراوت و عقلانیت بگردد؛ خشکسالی واقعی زندگی را مشکل می‌کند، ولی موجب خطرات جبران‌نا‌پذیر نخواهد شد و برعکس، اگر خشکسالی سیاسی باشد، از ترسالی آب‌وهوایی نیز به نحو مناسب استفاده نخواهیم کرد.

🔹جامعه ما دچار خشکسالی سیاسی شده است. از آسمان‌ سیاست ایران هیچ گزاره‌، ایده، اندیشه و ذهنیت قابل‌ارزش و احترامی نمی‌بارد. زمین سیاست سترون است. یا سخنان پوچ و‌ مهمل است یا سخنان تند و فحاشی و تحقیر و... فرقی هم نمی‌کند در کدام طرف باشند. 

🔹در این میان، هرازگاهی آقای خاتمی بارشی سیاسی محدودی دارد که در زمین خشک سیاست جذب نمی‌شود و تبخیر می‌شود. این بارش‌ها هم محدود و تاحدی کلی‌گونه است؛ ولی کاچی به از هیچی. آقای خاتمی در سخنان اخیر خود در دیدار با اعضای انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها، به مجموعه‌ای از موضوعات اشاره کرد که رویکرد به‌نسبت روشنی را بازتاب می‌داد؛ موضوعاتی از قبیل وضعیت نظم جهانی و‌ نسل‌کشی، موقعیت ایران، نقد گذشته و هدف انقلاب، هدف و وظیفه حکومت، ضرورت بهبود روابط منطقه‌ای و روابط خارجی، خطوط قرمز واقعی کشورداری، ضرورت داشتن اقتصاد قدرتمند، دانشگاه‌ها و رسالت و‌ کارکرد آن، مسئله محدودیت در انتخاب مدیران دولتی، موانع موجود از درون دولت، مشکلات ناشی از دخالت و توسعه نفوذ دستگاه‌های امنیتی و نظامی در امور غیرمرتبط، احضارهای صاحبان فکر و اندیشه و رسانه و...، بیان سخنان و شعارهای غیرمسئولانه و هزینه‌زا برای کشور از سوی منسوبین به ساختار سیاسی، وضعیت اینترنت، نحوه تعامل با دولت و مواردی دیگر. همه اینها در قالبی منطقی و قابل‌فهم ارائه شد که مخاطب را از نظر فهم و درک مسائل یک گام‌به‌جلو می‌برد.

🔹یکی از موارد مهمی که آقای خاتمی به آن پرداخت درباره رابطه کنشگران با دولت بود که گفتند: «تذکر آخر به شما عزیزان و به کسانی که از آمدن‌ آقای رئیس‌جمهور استقبال کردند، اینکه باید دولت را حمایت کرد؛ دولتی که با مشکلات و موانع فراوان تلاش می‌کند که مردم را راضی و میهن را سربلند کند. ولی انتظار این است که دولت محترم هم برای بازپس گرفتن حقوق و اختیارات خود و اعمال بهتر و بیشتر آنچه در اختیار دارد تلاش بیشتر، علمی‌تر و با برنامه‌ریزی سنجیده‌تر کند و دوستان اگر انتقادی دارند اولاً با رعایت همه جوانب و نه طلبکارانه بیان شود و به جای گلایه‌های بیجا روی مطالبات واقعی مردم و نیز وعده‌هایی که به مردم داده شده است تکیه کنند و ثانیاً در کنار آن راهکارهای مناسب نیز بررسی و عرضه شود.»

🔹هدف اصلی ایشان در بیان نحوه تعامل با دولت و شخص آقای پزشکیان است. آقای پزشکیان هر ایرادی داشته باشد، داغ و درفش ندارد و کسانی در اطرافش گوش به فرمان او نیستند که در پی آجر کردن نان منتقدین باشند و هر منتقدی را بدنام کنند. پس فارغ از هر واکنشی باید قدر این ویژگی را دانست و نقدهای محترمانه داشت و‌ نه تحقیر و توهین، نقد را باید چنان نوشت که مخاطب نقد نیز بر انصاف ناقد غبطه بخورد.

🔹در مقابل، دولت و شخص آقای پزشکیان هم وظیفه دارند که نقدها را مغتنم بشمارند. اگر پیاپی ادعا می‌کنند هرکسی که می‌تواند کمک کند آماده فشردن دست او هستند، در این صورت بهتر از منتقدان چه کسانی را می‌توانند سراغ بگیرند؟ به‌علاوه، پاسخگویی در برابر نقدها یک ضرورت است. نباید گمان کرد که مردم و نخبگان لزوماً از اطلاعات و داده‌های تصمیم‌گیران مطلع هستند. از مردم نمی‌توان و نباید تبعیت محض طلبید. وظیفه حکومت و دولت است که اعتماد مردم و نخبگان را به دست آورند.

▫️ادامه مطلب در سایت هم‌میهن آنلاین

📌هم‌میهن را در فضای مجازی دنبال کنید:

🔗سایت | 🔗اینستاگرام | 🔗تلگرام | 🔗 یوتیوب