።።ደብረ-ታቦር /ቡሄ/።።
【ቡሄ ፣ ጅራፍ ማስጮ ፣ ችቦ ማብራትና ሙልሙል ዳቦ】
ሐይማኖታዊ ምስጢራቸው ምንድነው?
በቤተክርስቲያናችን ስርዓት ነሐሴ ውስጥ እጅግ በርካታ
በዓላቶች ይከበራሉ፡፡ ከእነዚህ ውስጥ ደግሞ በጾመ ማርያም/
ፍልሰታ/ መገባደጃ ላይ የምናከብረው ከጌታችንንና
ከአምላካችን ከመድሐኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ዘጠኝ አበይት
በዓላት መካከል አንዱ የሆነው {የደብረ-ታቦር }በዓል ትልቁና
ዋነኛው ነው፡፡
ደብረ-ታቦር ጌታችን ያዕቆብ ዮሐንስንና ጴጥሮስን ይዞ ወደ
ታቦር ተራራ ካወጣቸው በኃላ በዛ ብርሃነ መለኮቱን የገለጠበትና
ሙሴና ኤልያስን ጠርቶ የህያዋንና የሙታን
አምላክነቱን ያሳየበት ዕለት ነው ።ታዲያ ይህን እለት
በሀገራችንና ቤተ- ክርስቲያናችን በቀላሉ አክብራው የምታልፍ
በዓል አይደለም፡፡ ይልቁንም የተለያዩ ስርዓቶችን በመፈፀም
አስባው አክብራው ታልፋለች እንጂ፡፡ ስለዚህም ዛሬ እንደ
እግዚአብሔር ፈቃድ በዚህ በደብረ-ታቦር በዓል ትርጉማቸውን
አውቀንም ሆነ ሳናውቅ ለበርካታ ጊዜያት የምንፈፅማቸውን
ትውፊታዊ የሃይማኖት ስርዓቶች ምን እንደሆነ
እናያለን፡፡ ከስሙ ለመጀመር ያህል የደብረ-ታቦር በዓል
በሀገራችን ቡሄ እየተባለ ነው ሚጠራው ቡሄ ምን ማለት ነው?
【ቡሄ】
ቡሄ ማለት ብራ፣ ብርሃን፣ ደማቅ ማለት ነው፡፡ ከስሙ ትርጉም
እንደምንረዳው ጌታችን ብርሃነ መለኮቱን የገለጠበት በዓል
ስለሆነ ብራ፣ ብርሃን ደማቅ የሚል ፍቺ ያለው ስያሜ
ተሰጥቶታል፡፡
አንድም ቡሄ ማለት ወቅቱ የክረምት ጨለማ አልፎ የብርሃን
ወቅት ስለሚመጣ ሰማይም ከጭጋጋማነት ወደ ብሩህነት
የሚለወጥበት የመሸጋገሪያ ወቀት ስለሆነ ብራ ተብሏል፡፡
"ቡሄ ከዋለ የለም ክረም ዶሮ ከጮኸ የለም ሌሊት እንዲሉ"
አንድም ቡሄ…..ቡኮ "/ሊጥ" ማለት ነው፡፡ በዚህ በዓል ቡኮ
ተቦክቶ ዳቦ/ሙልሙል/ ተጋርሮ የሚታደልበት በዓል ስለሆነ
ይህአሜንሜ ተሰጥቶታል፡፡
እስኪ የሙልሙል ዳባን ነገር ካነሳን እርሱስ ሃይማኖታዊ
ትርጉም ይኖረው እንደሆነ የታሪኩንም አመጣጥ በዛው
እንመልከት:―
【ሙልሙል ዳቦ】
ሙልሙል ዳቦ አመጣጡ ጌታችን ብርሃናዊ መለኮቱን
በገለጠበት በዚህ ዕለት በደብረ-ታቦር አካባቢ የነበሩ ህፃናት
እረኞች ቀኑ የመሸ ስላልመሰላቸው /ጌታችን በብርሃን
አካባቢውን ሞልቶት ስለነበረ/ በዛው ሆነው ከብትና በጎቻቸውን
እየጠበቁ ሲቆዩባቸው የሰዓቱን መግፋት የተመለከቱ ወላጆች
በችቦ ብርሃን ተጠቅመው ለልጆቻቸው የሚቀመስ ሙልሙል ዳቦ
ይዘው ወዳሉበት መምጣታቸውን ያሳያልና ታሪኩን እየዘከርን
በዓሉን እናከብራለን፡፡
አንድም እንደ ሐዋርያት የምስራች ሲነግሩን ወንጌል ሊሰብኩልን
በየደጃፋችን መጥተው "ቢሄ በሉ" የሚሉንትን ታዳጊዎችን
ይበሉት ዘንድ ይሰጣቸዋል ይህም መጽሐፋዊ ነው ጌታችን ደቀ
መዛሙርቱን በደረሳችቡት ሁሉ ተመገቡ /ሜቴ 10፣12/
ብሏልና ህፃናቱም የጌታን በዓል ሊያበስሩ ሲመጡ ዳቦ
መስጠት ልማዳዊ ብቻ ሳይሆን ህፃናቱም የደቀመዛሙርት
ምሳሌ ናቸው፡፡ መዝሙራቸው ደግሞ የምስራች ወንጌል ይዘው
የመምጣታቸው ምሳሌ ነው፡፡ ሐዋሪያት በገቡበት ሀገር ሁሉ
አስተምረው አጥምቀው የፀጋ ልጅነትን አሰጥተው እንደሚቆዩ
ሁሉ ልጆችም ዘምረው አመስግነው መርቀው ውለዱ ክበዱ
የመንግስተ ሰማያት ወራሾች ያድርጋችሁ ብለው አመስገነው
ይሄዳሉና በሐዋሪያት ህፃናቱ ይመሰላሉ፡፡
【ችቦ ማብራት】
ችቦ የጌታችንን ብርሃነ መለኮት መገለጥን የሚያመለክት ነው፡፡
ጌታችን በደብረ ታቦር መለኮቱን ሲገልጥ ብርሃን አካባቢውን
ሞልቶት ነበርና ያንን በዘመናችን ለመግለጥ የበዓሉ ዋዜማ ማታ
ችቦ አብርተን አምላካችንን እናመሰግናለን፡፡ አንድም ደግሞ
የችቦ
ታሪክ ቅድም ከላይ እንደገለፅነው የእረኞቹ ወላጆች ይዘውት
የመጡት ብርሃን ነው፡፡
ሌላው እረኞችን ስናነሳ ጅራፋቸውንም
ማንሳታችን አይቀሬ ነው፡፡ በሀገራችንም ከበዓሉ ቀን መድረስ
አንስቶ ለበርካታ ቀናት በተለያዩ አካባቢዎች ጅራፍ ይጮሃል ያ
ደግሞ ምሳሌ ነው፡፡
【የጅራፍ ምሳሌነት】
በደብረ ታቦር በዓል በትውፊታዊ መልኩ የሚታየው ሚስጥር
በእየሩሳሌም ስለሚሆነው የጌታችን ሞቱ ምሳሌ ነው፡፡ በዚህ
በዓል
ጅራፍ መገመዱ እና ማጮሁ ሁለት አይነት ምሳሌ አለው፡፡
የመጀመሪያው ጌታችን በዕለተ አርብ የደረሰበትን ግርፋትና
ህማም እናስብበታለን፣ ሁለተኛው ደግሞ ድምፁን ስንሰማ
የባህሪ አባቱን የአብን የምስክርነት ቃልና በግርማው ሲገለጥ
የተሰማውን ነጎድጓድ ያስታውሰናል፡፡ የጅራፍን ትውፊታዊ ውርስ
መጽሐፋዊ ትምህርቱንና ምስጢሩን ከትውልድ ጠብቆ
ለማስተላለፍ ከመኖሪያ ቤት ርቆና በሜዳ በተራራማ አካባቢ
ብናረገው ጠቃሚ ነው፡፡ ጅራፍን በርችት መቀየሩ
የሚያመጣውም የሚስጢር ተፋልሶ መገንዘብ ተገቢ ነው፡፡
በአጠቃላይ በዓለ ደብረ ታቦር ከነዚህ ሚስጢር ካላቸው
ትምህርቶችና ትርጓሜያቱ ከትውልድ ወደ ትውልድ በቅብብል
እንደመጣልን እኛም ሃይማኖታዊ ትውፊቱን ሳይለቅ ማስተላለፍ
ይጠበቅብናል፡፡ የዚህ ነገር ባለ ድርሻ አካላት ደግሞ ወጣቶችና
ወላጆች ናቸው፡፡ አንዳንድ ጊዜ በቡሄ ጨዋታ የሚሰሙ
ግጦሞች ስድብ ፊዝና ሳቅ ይታይባቸዋል ተጫዋቾቹም ከሰጡን
እንመርቃለን ካልሰጡን እንራገማለን አይነት መልዕክት
ያስተላልፋሉ።የሚብሰው አሳባቢ ነገሩ ደግሞ ኃይማኖታዊ
ስርዓቱን ወደ ገንዘብ ማግኛ መቀየሩ ነው፡፡ ስለሆነም ይህን
ነገር በተለይ የነገ የሀገር ተረካቢና የቤተክርስቲያን ተተኪ የሆንን
ወጣቶች ማስተካከል ይኖርብል፡፡ወላጆችም ሕፃናት በየደጃፋችን
ላይ በዓሉን ሊያበስሩ ሲመጡ አስደንግጦ ከማባረር በሚገባው
መልኩ አስተምረን መርቀን ማስተናገድ ይጠበቅብናል ባህሉም
እንዳይተው የበኩላችንን አደረግን ማለት ነው።
🙏🏽 አምላክከሁላችን ጋር ይሁን🙏🏽

"“መ ል ካ ም በ ዓ ል”"

ወስብአት ለእግዚአብሔር
ወለወላዲቱ ድንግል
ወለ መስቀሉ ክቡር አሜን

ለሁሉም ኦርቶዶክሳዊያን እንዲዳረስ
👉#share እና #join ያድርጉ ያስደርጉ
👉@enatachinmaryam