Emili Bronte – "Bo'ronli dovon"
Asarga kirishib ketishim qiyin bo'ldi. Chunki kutuvlarim boshqacha edi, ingliz klassikasiga xos nafosat izlagandim. Ammo oqsuyaklar hayoti, yengil dialoglar, yettinchi osmonda uchib yuradigan qizlar, jentelmen yigitlar, musiqa, adabiy suhbatlar o'rniga quyuq tasvirlar bilan to'qnashdim. Asarda zulmoniy muhit hukm surardi.
"Bo'ronli dovon" ayni shu jihati bilan zamonasining boshqa asarlaridan ajralib turgan va keskin tanqidlarga uchragan. Ruhoniy oilasida dunyoga kelgan qiz bosh qahramon sifatida xudosiz kishini tanlagani, u iymonni nazar-pisand qilmasligi o'sha davr uchun isyon edi. Hatto din ham yo'lga sololmagan kishini o'nglaydigan faqat bir kuch bor – muhabbat.
Biroq bundagi muhabbatdan go'zallik ufurib turmaydi, "Bo'ronli dovon"da muhabbatning o'zga – azobli qiyofasi tasvirlanadi. Dunyoda sevib-sevilishdan qiyinroq ish yo'q. Oshiqlar injiq va tajovuzkor bo'ladi. Ular bir-biridan ko'p narsani kutgani uchun ham orada kelishmovchiliklar urchiydi, har ikki tomon bir-biriga azob beradi, natijada muhabbat nafrat darajasiga yetadi.
Qastma-qastiga o'zga bir inson bilan taqdir yo'llari bog'lanadi. Lekin umrning qay bir pallasida g'azab alangasi soviydi, shunda muhabbat qaqnus misoli kullar orasida qayta dunyoga keladi, xato qilganingizni, eng qadrli insoningizni yo'qotganingizni nadomat ila anglaysiz.
Muhabbat har doim ham ezgu, ulug'vor, sokin, chiroyli bo'lavermaydi, u insonni ming ko'yga soladi, gohida vahshiyga aylantirsa, gohida eng tuban darajaga tushiradi, qiynaydi, o'rtaydi, boshqalarga, o'ziga, hatto sevgilisiga yomonlik qilishgacha olib boradi. Shu bois ham kimdir muhabbatni alqasa, kimdir uni jinidan battar yomon ko'radi.
"Bo'ronli dovon" qahramoni butun umr muhabbatdan tug'ilgan nafrat yetovida, qasos ishtiyoqida yashaydi. Ko'plab insonlar jabr chekadi, hammadan ko'p o'zi qiynaladi. Ha, do'stlar, muhabbatni ham chidaganga chiqargan. Hammayam seva oladi, ammo sevgisini sof saqlab qolish kamchilikka nasib qiladi.
@salimov_blogi
0
Показать ещё
