ሄመሬጂክ ፊቨር ማለት በርካታ የሰውነት አካላትን የሚያጠቃ እና በውስጥ የደም ሥሮችን (ካፒላሪዎችን) በመጉዳት ለደም መፍሰስ የሚዳርግ አደገኛ የቫይረስ በሽታ ነው። ይህ በሽታ ሕክምና የሌለው ሲሆን፣ እንደ ኢቦላ፣ ማርበርግ፣ ላሳ እና ቢጫ ወባ (Yellow Fever) ባሉ ቫይረሶች ይመጣል። በሽታው በአብዛኛው በዲሞክራቲክ ኮንጎ፣ ኡጋንዳ፣ ሴኔጋልና መሰል የአፍሪካ አገራት ላይ እንደ ወረርሺኝ ተከስቶ ይታወቃል።

በሽታው የሚተላለፈው ከተያዙ እንስሳት (ለምሳሌ አይጥ ወይም የሌሊት ወፍ) ጋር በመነካካት፣ በነፍሳት ንክሻ እና፣ ከሁሉም በላይ አደገኛው፣ ከተያዘ ሰው አካል ፈሳሾች (ደም፣ ምራቅ፣ ሽንት፣ ወዘተ) ጋር በሚደረግ ቀጥተኛ ንክኪ ነው። ምልክቶቹም በከፍተኛ ትኩሳት፣ ራስ ምታት እና ድካም ይጀምሩና እየተባባሱ ሲሄዱ ከአፍ፣ ከአፍንጫና ከዓይን ደም መፍሰስ፣ የኩላሊትና የጉበት መጎዳት እንዲሁም የጭንቅላት መናጋትና ድንጋጤ (Shock) ያስከትላሉ።

ይህንን አደገኛ በሽታ ማዳን የሚችል መድኃኒት የለም። ስለዚህ መከላከል ብቸኛው ቁልፍ ነው። እጅን በንጽህና መታጠብ፣ ከእንስሳትና ከታመሙ ሰዎች ፈሳሽ ጋር ንክኪን ማስወገድ፣ ነፍሳትን በአጎበር መከላከል እና የጤና ባለሙያዎች የግል መከላከያ መሳሪያዎችን (PPE) መጠቀም ወሳኝ ናቸው። በሽታው ከባድ ደረጃ ሲደርስ፣ የሚሰጠው ህክምና የሚሆነው በሰውነት ውስጥ ያለውን የፈሳሽና የኤሌክትሮላይት ሚዛን ማስተካከል፣ ደም መቆጣጠርና ደጋፊ እንክብካቤ መስጠት ብቻ ነው። ማንኛውም ከባድ ምልክት ሲታይ ወዲያውኑ የሕክምና እርዳታ ማግኘት እና የጉዞ ታሪክን ሪፖርት ማድረግ አስፈላጊ ነው።

@zena_science
@zena_science

🔹 የሰው ዓይን ሌንስ በካሜራ ሌንስ ውስጥ እንዳለ የማስተካከያ (zoom) ተግባር አለው። ነገር ግን፣ ሌንሱ ከተወለድንበት ጊዜ ጀምሮ ያድጋል እና በጊዜ ሂደት ጥንካሬው እየጨመረ ይሄዳል። ለዚህም ነው በእድሜ እየገፋን ስንሄድ ቅርብ ያሉ ነገሮችን ማየት የሚቸግረን (ይህም ፕሬስባዮፒያ ይባላል)።

🔹"20/20" ወይም በአዲስ መለኪያ 6/6 እይታ ማለት ፍፁም እይታ ማለት አይደለም። ይህ ማለት አንድ ሰው በ20 ጫማ ርቀት (ወይም 6 ሜትር) ሆኖ፣ መደበኛ እይታ ያለው ሰው በ20 ጫማ ርቀት ላይ ቆሞ ማየት የሚችለውን ነገር ማየት ይችላል ማለት ነው።

🔹 አይን ለመንቀሳቀስ የሚጠቀመው ጡንቻ (Extraocular muscles) የሰውንነት በጣም ጠንካራ ጡንቻዎች ናቸው—ከሰሩት ስራ አንፃር ሲታይ። በሌላ አገላለጽ፣ የሚያደርጉትን ትንሽ ስራ ለመስራት ከሌሎች ጡንቻዎች የበለጠ ብዙ ጥንካሬ አላቸው።

🔹የአይሪስ ቀለም (ለምሳሌ ሰማያዊ ወይም አረንጓዴ አይኖች) የሚመጣው በቀለም (ፒግመንት) እጥረት ምክንያት ነው። አብዛኛው የቀለም ልዩነት የሚፈጠረው ብርሃን በዓይኑ ፊት ባለው ንብርብር ላይ በሚፈነዳበት መንገድ ነው።

🔹የዐይን ሽፋሽፍቶች ዋና ተግባር እንደ አቧራ እና ትናንሽ ቅንጣቶች ያሉ ነገሮች ወደ አይን እንዳይገቡ መከላከል ነው። እንደ አውቶማቲክ ዳሳሽ ሆነው ያገለግላሉ።

🔹እኛ በአይናችን ሳይሆን በአእምሮአችን ነው የምናየው። አይኖች የሚሰበስቡት መረጃን ብቻ ነው። መረጃውን የሚተረጉመው እና ወደ ምስል የሚቀይረው ግን የአንጎል የኋላ ክፍል ነው።

@zena_science
@zena_science