Араблар билан Туркларнинг фарқи
Араблар ўз хотинларини «аврат» деб аташади, бу сўзнинг маъноси — «оёқ ораси».
Турклар эса ўз хотинларини «ханим» деб аташади, бу эса «уйимнинг соҳибаси» дегани.
Мана фарқ қаерда.
Рабия сўзи араб тилида «тўртинчи» деган маънони англатади.
Бу сўз кўпчилик ўйлагандек муқаддас ёки диний ном эмас.
Араб маданиятида қиз болалар одам сифатида ҳисобланмагани учун, қиз фарзандли бўлганлар уларга исм қўймас, балки рақамлар билан аталган.
Вахида — бу исм эмас, «биринчи», яъни туғилган биринчи қиз дегани.
Сания — «иккинчи», иккинчи қизга берилган рақам.
Саласа ёки Бита — «учинчи», учинчи қиз.
Рабия — «тўртинчи», тўртинчи қиз.
Бизнинг халқ эса Рабия номини муқаддас деб ўйлайди.
Аслида эса араблар қизларига, одам деб ҳисобламаганларидан, исм эмас, рақам берган — худди машина рақами каби!
Қадим замонларда араблар дунёда ягона халқ бўлганки, улар қиз фарзандларни тириклай кўмган.
Бу ҳолатнинг асосий сабаби шундаки:
Араблар, золим ва беҳурмат ҳукмдорлар қўлига тушиб қолишдан қўрқишган. Улар қарзни қайтара олмаган одамларнинг хотин ва қизларини тортиб олиб, сотишган. Шунинг учун араблар янги туғилган қизларини шундай тақдирдан асраш учун тириклай кўмганлар.
Энди, ўша пайтда турклар қандай халқ бўлган?
Турклар бир Худога ишонган, қизларини ва аёлларини қадрлаган, уларни одам сифатида кўрган, ҳурмат қилган ва фарзандларини лашкарбошилар, хонлар этиб тарбиялаган.
Инсон ҳуқуқлари нуқтаи назаридан улар замонавий маданият намунаси бўлган.
Қадимги турк тилида «номус» деган сўз бўлмаган, чунки улар номуссизликни билмаганлар!
Турк анъанасида аёллар — дўст, она, севгили ва ҳокималар бўлишган.
Турклар исломни қабул қилгач, араб маданияти келди ва шунда аёллар ўз аёллигидан афсусланишни бошладилар.
Аёлларни урган, ҳақорат қилган ҳолатлар айнан араб маданияти таъсири билан бошланган.
Қадимги турк маданиятида эса аёллар доимо ҳурматда бўлган.
«Ханим» (ҳурмат билан «бегим», «хоним») сўзи Чингизхоннинг ўз хотини ҳақида айтган гапида ҳам келади:
> «Мен — сизнинг хонингизман, у эса — менинг хоним!»
Демак, АЁЛ — УЙНИНГ СОҲИБАСИ ЭДИ.
---
📖 (Мустафа Дурмушнинг «Тўмарисдан Рабиягача» китобидан парча)
1
Показать ещё
