«اگر همهٔ ما یکسان بیاندیشیم، در واقع نمیاندیشیم.»
- والتر لیپمن
Информация о канале обновлена 20.08.2025.
«اگر همهٔ ما یکسان بیاندیشیم، در واقع نمیاندیشیم.»
- والتر لیپمن
، امیرعباس هویدا را در حال کار با نخستین کامپیوتری که در اواسط دههٔ چهل شمسی وارد ایران شد، نشان میدهد.
هویدا موفقترین دولت تاریخ ایران از لحاظ اقتصاد و توسعه را رهبری کرد. در تاریخ ایران دورانی را نمیتوان یافت که از دههٔ میان سالهای ۴۳ تا ۵۳ درخشانتر بوده باشد. حالا که ابرهای عقده و توهم کنار رفته و تازیانهٔ جانکاه واقعیت، چشمها را باز کرده، مشخص شده که برخی از بینشها و سیاستهای هویدا تا چه میزان نبوغآمیز و فراتر از زمان خود بوده است.
هویدا درک عمیقی از اهمیت راهبردی مسئلهٔ آب در ایران داشت. او معتقد بود که منابع محدود آبهای زیرزمینی ایران را به هر قیمت باید حفظ کرد. هویدا از خطر گسترش بیش از اندازهٔ کشاورزی برای منابع آب ایران آگاه بود و مصرانه بر این سیاست پافشاری میکرد که پایهٔ اصلی اقتصاد ایران نباید کشاورزی باشد. از نظر او باید بخشی از محصولات کشاورزی و مواد خوراکی از خارج وارد میشد تا امکان حفظ و تجدید منابع زیرزمینی آب فراهم شود.
این دیدگاه هویدا اما از نگاه انقلابیون پنجاهوهفتی، گناهی نابخشودنی بود. آنها فکر میکردند که این نخست وزیر «غربزده» و «سرسپرده» سفرهٔ گشودهٔ خداوند را از بندگانش دریغ میکند و به دستور امپریالیستها مانع از خودکفایی کشور در کشاورزی میشود!
محدودیتهای دولت هویدا در زمینهٔ حفر چاه مطلقاً برای انقلابیون پنجاهوهفتی قابل درک نبود. از نظر آنان منابع طبیعی بیکران و نامحدود بود و محروم کردن بندگان مستضعف خدا از آن جز خباثت نمیتوانست معنایی داشته باشد.
هویدا و محمدرضاشاه هردو معتقد بودند که وقتی پایهٔ اصلی اقتصاد ایران بر صنعت، توریسم و سرمایهگذاری در خارج از کشور بنا شود، قاعدهٔ عقلانی مزیت نسبی رعایت شده و عایدات آن چنان سرشار خواهد بود که هیچگاه مشکلی برای وارد کردن بخشی از محصولات کشاورزی وجود نخواهد داشت. این تقریباً همان سیاستی است که در سالهای اخیر محمد بن سلمان در عربستان در پیش گرفته و نتایج درخشانش آشکار شده است.
پس از انقلاب ۵۷ که تمام محدودیتهای دوران پهلوی در زمینهٔ منابع آب لغو گردید و آمار حفر چاه به شکلی انفجاری صعودی شد، زمینه برای بحران امروز فراهم گردید. در دههٔ شصت تولید محصولات کشاورزی ایران از رشد نسبی برخوردار شد اما همانطور که هویدا پیشبینی کرده بود کشاورزی نتوانست اقتصاد ایران را بالا بکشد، چرا که علیرغم رشد تولید کشاورزی، تولید ناخالص سرانه نسبت به پیش از انقلاب تقریباً نصف شده بود.
طوس طهماسبی
نویسنده و پژوهشگر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
•• اگر دوستانی مشتاق خواندن دارید، لطفاً شناسهٔ کانال را در اختیارشان قرار دهید:
@andiiishe
تصویر سمت راست مربوط به بازدید محمدرضاشاه از پروژهٔ ساخت شهرکی در مشهد با ۲،۰۰۰ آپارتمان بود که قرار بود بخش عمدهٔ انرژیاش از باتریهای خورشیدی تأمین شود. طراحی این پروژه توسط «داریوش بوربور» انجام شده بود. پروژههای مشابهی نیز در سایر نقاط ایران در دست مطالعه بودند که با بروز انقلاب رها شدند.
خمینی در همان دوران (نیمهٔ نخست سال۵۷)، چنین طرحهایی را به باد تمسخر گرفت (ویدیوی سمت چپ): «میخوان از انرژی خورشید استفاده کنن. آقا چرا؟ این حرفها چیه میزنی؟ خجالت بکش. این حرفها را برای کی میزنی؟ دیگه توی رادیو نگن مردم و اروپا بشنوند بخندند.»
@andiiishe
پیامی از نفتالی بنت، نخستوزیر پیشین اسرائیل خطاب به مردم ایران.
احتمال آنکه بنت نخستوزیر بعدی اسرائیل باشد، بالاست و این شاهدی است مبنی بر آنکه موضع تمامی طیفهای هیئت حاکمهٔ اسرائیل نسبت به جمهوری اسلامی یکی است: همهٔ آنان جمهوری اسلامی را تهدید وجودی علیه اسرائیل قلمداد میکنند.
@andiiishe
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، طی پیامی ویدیویی، بار دیگر مستقیماً با مردم ایران سخن گفت.
این ویدیو ظرف فقط چند دقیقه بعد از انتشار، توجهات فراوانی را معطوف خود ساخته و بحثها و گمانهزنیهای دامنهداری را برانگیخته است.
@andiiishe
«منصفانهتر این بود که هرکس فقط تاوان نفهمی خودش را میداد.»
- فریدون فرخزاد
@andiiishe
ما آدمها اغلب وقتی از ژرفای وجودمان اشتباهی را درک میکنیم که مرتکب آن شده باشیم. انقلاب ۵۷، اشتباهی مهلک بود و اکثریت قاطع ایرانیان با بندبند وجودشان بر این اشتباه واقفاند؛ واقفاند چون مرتکب آن شدهاند. گرچه بسیاری، انقلاب ۵۷ را صرفاً نتیجۀ دسیسههای کارتر و جهان غرب علیه شاه میدانند، اما اگر ملت پشت شاه مانده بودند، پدرجد کارتر هم قادر نبود تا شاه را سرنگون کند. درهرحال بخش عمدهای از جامعۀ ایران با سکوت خود پشت شاه را خالی کردند و بخش دیگری هم فعالانه به براندازی حکومت او یاری رساندند و اکنون تاریخ بدون تعارف، بیرحمانه و البته بهحق آنان را قضاوت میکند.
دل بستن به اصلاح جمهوری اسلامی هم اشتباه بعدیمان بود و ما این را هم خوب میدانیم، میدانیم چون مرتکبش شدهایم؛ اما لازم نیست همیشه برای درک یک اشتباه، مرتکب آن بشویم.
بهعنوان یک ایرانی، فقط یک آلترناتیو برای گذار از جمهوری اسلامی میشناسم؛ فقط یک نفر است که در زمین سخت واقعیت میتواند نمایندگی ما را در عرصۀ بینالمللی بر عهده گیرد و فقط یک نفر است که احتمال دارد بدنۀ نظامی و بروکرات کشور از او تبعیت کنند و بدین ترتیب قادر است طی دوران گذار مانع از هرجومرج ایران شود. پیش از آنکه مطالعۀ این یادداشت را ادامه دهید، قدری درنگ کنید و حدس بزنید مراد من از این یک نفر کیست؟
صرفنظر از اینکه جمهوریخواه باشید یا پادشاهیخواه، چپ باشید یا راست، احتمالاً حدس زدهاید که مراد من رضا پهلوی است. حتی اگر بهکلی هم با نظر من مخالف باشید، احتمالاً بازهم فقط از روی سطور آغازین پاراگراف پیشین، فرد موردنظرم را حدس زدهاید. همین ویژگی، مؤلفۀ بنیادین یک آلترناتیو بالقوه برای دوران گذار است؛ اینکه همه، حتی مخالفان او هم احتمال روی کار آمدنش را حدس بزنند. افراد اندکیاند که با خواندن پاراگراف پیشین این یادداشت به یاد تاجزاده، میرحسین موسوی یا نرگس محمدی افتاده باشند. این یک واقعیت است و جدال با واقعیت به گذار ما از وضعیت موجود کمکی نخواهد کرد.
اگر خواهان تحولی ساختاری در کشور هستیم باید رهبری برای دوران گذار داشته باشیم که در عین شهرت ملی و بینالمللی، در دورترین نقطه از جمهوری اسلامی، دورترین نقطه از جهانبینی پنجاهوهفتی ایستاده باشد. این فرد کسی جز رضا پهلوی نیست.
گذشتگان ما در سال پنجاهوهفت، پشت شاه را خالی کردند؛ بیایید تا ما امروز پشت فرزند او را خالی نکنیم. اگر این بار هم به پهلوی پشت کنیم، درنهایت گذر روزگار به تلخترین شکل ممکن به ما خواهد آموخت که دوباره اشتباه کردهایم و باز هم آیندگان بیتعارف و بیرحمانه اشتباهمان را قضاوت خواهند کرد.
لازم نیست تا همیشه برای درک مهلک بودن اشتباهات زندگیمان، مرتکب آنها بشویم.
میثاق همتی
نویسنده و تحلیلگر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
•• اگر دوستانی مشتاق خواندن تحلیلهای روز دارید، لطفاً شناسهٔ کانال را در اختیارشان قرار دهید:
@andiiishe
Владелец канала не предоставил расширенную статистику, но Вы можете сделать ему запрос на ее получение.
Также Вы можете воспользоваться расширенным поиском и отфильтровать результаты по каналам, которые предоставили расширенную статистику.
Также Вы можете воспользоваться расширенным поиском и отфильтровать результаты по каналам, которые предоставили расширенную статистику.
Подтвердите, что вы не робот