(1963)
Director: Frédéric Rossif

در سال ۱۹۳۱ به دنبال موج اعتراضات و فشارهای مخالفان، شاه «آلفونسو»ی سيزدهم پادشاه اسپانيا مجبور به تن دادن به برگزاری انتخابات سرتاسری گرديد. با پيروزی قاطع احزاب سوسياليست و جمهوری‌خواه، سلطنت پادشاهی چندصد ساله اسپانيا سقوط كرده و شاه «آلفونسو» مجبور به فرار از كشور شد و متعاقباً حكومت جمهوری بر سر كار آمد تا با دست‌زدن به اصلاحات كشور را بسوی مدرنيزاسيون و پيشرفت رهنمون سازد. جمهوری نوين علي‌رغم وجود درگيری‌های داخلی و درون‌گروهی بين احزاب و دسته‌های فعال گوناگون و روبرو بودن با مشكلات متعدد، با اعطای حق آزادی بيان، حقوق شهروندی، كاهش نفوذ و تعطيلی كليساها، برچيدن مدارس مذهبی، دست زدن به اصلاحات ارضی و افزايش حقوق كارگران، افقی تازه پيش چشم مردم اسپانيا قرار داد. بورژوازی اينك که منافع خود را در خطر می‌ديد با توسل‌جستن به احساسات ملی‌گرايانه و مانور تبليغاتی بر روی در خطر بودن مسیحیت و نیز تماميت ارضی خاك اسپانيا، توسط برخی از سران و ژنرال‌های ارتش، به فرماندهی ژنرال «فرانسيسكو فرانكو» دست به كودتا زده و حمله به جمهوری را آغاز كرد. ملت اسپانيا برای دفاع از جمهوری كه عصاره اميد و آرزوهای صدها ساله‌اش بود، به‌پا خاست. در نتيجه، اسپانيا به دو جبهه خصمانه تقسيم گرديد: جبهه خلق در برابر جبهه ملی. جبهه خلق متشكل از: سوسياليست‌ها، كمونيست‌ها، آنارشيست‌ها و احزاب كارگری بود و جبهه ملی متشكل از :سلطنت طلبان، روحانيت، كارليست‌ها، فالانژيست و فرانكيست‌ها.

و بدين گونه، جنگ داخلی آغاز گرديد. آزادی‌خواهان سرتاسر جهان، از جمله آندره مالرو، جورج اورول، ارنست همینگوی، پابلو نرودا، اما گلدمن، جان دوس پاسوس و بسیاری دیگر، برای دفاع از جمهوری خلق اسپانيا، سپاه بين الملل (بريگاد انترناسيونال) تشكيل داده و به ميدان نبرد وارد شدند. اتحاد جماهير شوروی نيز با ارسال نيرو و سلاح، خود را حامی قوای جمهوری نشان داد. از آن‌سو، ايالات متحده و انگلستان به بهانه سياست عدم مداخله، دست «آدولف هيتلر» و «بنيتو موسولينی» را باز گذاردند تا آلمان نازی و ايتاليای فاشيست كه از نظر ايدئولوژيك با قشون ملی‌گرای فرانکو پيوند داشتند شروع به ارسال پيشرفته‌ترين تجهيزات و زبده‌ترين نفرات به جبهه اسپانيا نمايند. در نتيجه‌ اين كمك‌ها، تعادل قوا به نفع ارتش ژنرال فرانكو سنگين‌تر گرديد. سرانجام با توافقات پشت پرده شرق و غرب، از طريق مساعدت‌های آشكار و پنهان سرمايه‌داری جهانی كه با وخيم‌ترين بحران ادواری خود، يعنی ركود بزرگ اقتصادی دهه ۱۹۳۰ روبرو بود و تنها راه برون رفت از اين بحران را در به راه انداختن دومين جنگ جهانی مي‌ديد، و توافقات پشت پرده‌ استالین و پشت کردن شوروی به مارکسیست و آنارشیست‌ها كه حاضر به تبعيت از سوسیال امپریالیسم شوروی نبودند، راه برای پيروزی نهايی ژنرال فرانكو و برقراری ديكتاتوری مخوف و خونين ۳۸ ساله وی هموار گرديد. و بدين‌ترتيب استالینیسم (سرمایه‌داری دولتی) و سرمايه‌داری غرب، با دست نهادن در دست يكديگر، حتی پيش از پايان جنگ جهانی دوم، نقشه اروپا و جهان را برای تقسيمات آينده خود آماده کردند. جنگ داخلی اسپانيا از ژوئيه ۱۹۳۶ تا آوريل ۱۹۳۹ بطول انجاميد و نزديك به ۲ ميليون كشته بر جای گذارد.

فيلم «مرگ در مادريد» مستند هولناك و غمبار «فردريك روسيف»، وقايع‌نگاری صادقانه همين جنگ تراژيك ۳ ساله است كه با استفاده از فيلم‌ها و تصاوير حقيقی برگرفته از آرشيوهای موجود ساخته شده است. همچنين موسيقی متن «موريس ژار» آهنگساز برجسته فرانسوی بر روی تصاوير دردناك فيلم، تأثيری دو چندان نافذ بر مغز و قلب تماشاگر بر جای می‌گذارد.

دست آخر، «مرگ در مادريد» مجموعه تصاويری‌ست واقعی از انسان‌هايی واقعی كه برای آزادی واقعی مبارزه مي‌كنند: و از دروازه‌ «سوموسيِرا»، همان جايی که بسياری بخاطر «مادريد» جان دادند، از دروازه‌ی «سوموسيِرا»، صبح‌گاهان، به مانند هر روز، مردی از سر کار بازمی‌گردد.


[زیرنویس]
@Our_Archive|#Cinema

https://t.me/Our_Archive/218

انگشتان خردشده را می‌آورند،
درست‌اش کن، دکتر.
چشم‌های سوخته را می‌آورند،
جغدهای قلب‌های تعقیب‌شده را،
صد بدن سفید می‌آورند،
صد بدن سرخ،
صد بدن سیاه،
درست‌اش کن، دکتر،
روی تَختَک‌ِ آمبولانس‌ها
جنونِ خون را می‌آورند،
فریادِ گوشت را،
سکوتِ ذغال شده‌گی را،
درست‌اش کن، دکتر.

و در همان‌حال‌
که ما می‌دوزیم
بند از پس بند،
شب از پس شب،
عصب را به عصب،
ماهیچه را به ماهیچه،
چشم‌‌ها را به بینایی،
آن‌ها
باز خنجرهایی به‌میدان می‌آورند بلندتر،
بمب‌هایی مهیب‌تر،
فتوحاتی باشکوه‌تر-

ابله‌ها.


تلفات|میروسلاو هولوب|ترجمه: مرتضی ثقفیان


•••

«تلفاتِ» میروسلاو هولوب، با ساختاری ساده اما بار احساسی و اخلاقی سنگین، یکی از نمونه‌های درخشان «شعر پزشکی- جنگی» است که در تقاطع تجربه‌های بالینی و سیاسی شاعر شکل گرفته است. هولوب که خود پزشک و آسیب‌شناس بود، در این شعر زبان سرد علم را با زبان ملتهب شعر درمی‌آمیزد تا تراژدی انسانی را با صداقتی هولناک به تصویر بکشد.
شعر با جمله‌هایی آغاز می‌شود که هم لحن گزارش دارند و هم لحن فرمان. عبارت تکرارشوندهٔ «درست‌اش کن، دکتر» تکرار مطالبه‌ای است که پشت آن خشونت و بی‌پروایی نظامی و سیاسی نهفته است. انگار پزشکی نه برای زندگی، بلکه برای بازیابی نیروی جنگ لازم است. این تکرار، در پایان هر بخش، حکم ناقوس مرگ را دارد.

با واژهٔ پایانی «ابله‌ها» ناگهان پردهٔ شاعرانه کنار می‌رود و خشم شاعر بی‌واسطه آشکار می‌شود. این کلمه هم نوعی قضاوت اخلاقی‌ست، و هم فریادی سرکوب‌شده. گویی همهٔ آنچه شاعر با توصیف‌های پزشکی و شاعرانه تحمل کرده، در این یک واژه بیرون می‌ریزد: کسانی که تکرار خشونت را افتخار می‌دانند، ابله‌اند.


عنوان این شعر را می‌توان، فاجعه، سانحه و حتی مصدوم و یا مجروح هم ترجمه کرد.

درمانش‌کن را در برابر Mend it آورده‌ام که طیف معنایی نسبتا گسترده‌ای دارد. در فرهنگ هزاره Mend را تعمیر کردن، رفو  و وصله کردن، افزایش دادن، بهبود یافتن و شفا یافتن هم ترجمه کرده‌اند. طبیعتا اینجا که پای دکتر و مجروح در میان است کاربرد واژه‌ای چون درمانش کن منطقی تر به نظر می‌رسد اما این واژه‌ فاقد طیف معنایی چند وجهی  mend است. به همین خاطر من در این ترجمه «درستش کن» را به‌کار بردم که می‌تواند پوشش معنایی وسیعتری داشته باشد.


@adabyatedigar|#poem

شاخه‌ها تنیده به سوی ماه
این که می‌سُرَد و سطرد
روی عقیقِ شیب‌های نرم
حال چه زیبا تنهاست

از این همه درد
نزدیک‌تر به من تو کدامی
پاییزْ ملکوتِ تو باد
از این همه پرنده‌ی مشکوک
روزها که به خاک می‌افکنی

عشق بزرگ را چه به سر رفت
جهان به ساحلش تنها می‌زارد می‌‌زارد
آه اگر باد زمزمه‌ام را ورق زند
یا که دریام به خاطر سپارد باز
میوه‌ی رسیده هنوز طعم دهان ولرم تو دارد

شب چون مارانه از راه رسد
جهانم را بزرگ خواهم گرفت
ای سایه‌ی رسا که مرا می‌پوشانی
آن‌سانه مرا
بمیرانی

درختی‌ست فردا...


قاسم هاشمی‌نژاد

@adabyatedigar|#poem

🎼 The Beatles - Pepperland


@adabyatedigar|#music