✍️ توافق صلح اخیر میان آذربایجان و ارمنستان، نشان‌دهنده بازآرایی نقش بازیگران سنتی و جدید در این منطقه حساس است.

✍️ وعده سرمایه‌گذاری گسترده شرکت‌های آمریکایی در حوزه‌های انرژی، فناوری و هوش مصنوعی در هر دو کشور، بخش مهمی از بسته صلح را تشکیل می‌دهد و رهبران دو کشور نیز از آغاز فرآیند نهایی‌سازی منشور شراکت راهبردی با واشنگتن خبر داده‌اند.

✍️ چنین رویکردی به ترامپ این امکان را می‌دهد که این توافق را به عنوان نمونه بارز مهارت خود در «عادی‌سازی» معرفی و از آن در رقابت‌های سیاسی داخلی و جهانی بهره‌برداری کند.

✍️ این توافق ضربه‌ای جدی به نقش انحصاری روسیه در مدیریت بحران‌های قفقاز محسوب می‌شود.

✍️ این اتفاق همچنین برای ایران پیامی روشن دارد، زیرا «راهرو ترامپ» می‌تواند بخشی از مسیرهای ترانزیتی را که بالقوه از خاک ایران می‌گذشت دور بزند و در صورت استقرار نظامیان آمریکایی به‌منظور نظارت بر کریدور، عملا نیروهای آمریکایی مماس با مرزهای شمال‌غربی ایران استقرار می‌یابند.

✍️ پکن که در سال‌های اخیر با ابتکار «یک کمربند، یک جاده» در پی تقویت مسیرهای زمینی و دریایی خود بوده، قفقاز جنوبی را به عنوان یکی از گره‌های راهبردی اتصال چین به اروپا از طریق آسیای مرکزی و دریای سیاه می‌بیند.

✍️ ایجاد «راهرو ترامپ» با پشتوانه سیاسی و اقتصادی واشنگتن، به معنای ورود یک مسیر ترانزیتی مهم به حوزه نفوذ آمریکاست و می‌تواند بخشی از ظرفیت بالقوه چین برای توسعه مسیرهای تحت کنترل یا نفوذ خود را محدود کند.

✍️ این امر احتمالا پکن را وادار خواهد کرد تا از یک‌سو روابط اقتصادی و سرمایه‌گذاری در قفقاز جنوبی را شتاب دهد تا جای پای خود را تثبیت کند و از سوی دیگر، همکاری با روسیه و ایران را برای ایجاد مسیرهای موازی و خارج از کنترل آمریکا تقویت کند.

✍️ برای ایران، این رویداد زنگ خطری جدی است. اگر تهران نتواند مسیرهای جایگزین ترانزیتی از مسیر خود ارائه دهد، احتمال تضعیف موقعیت کشور به عنوان گذرگاه راهبردی منطقه بسیار بالاست.

✍️ این تحلیل را هم باید در نظر گرفت که احتمالا آمریکا و روسیه در حال شکل‌دهی توافقی پشت پرده هستند که می‌تواند به طور همزمان بحران اوکراین و معادلات ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی را تحت‌تاثیر قرار دهد.

✍️ این تحولات را می‌توان نشانه‌ای از یک معامله بزرگ‌تر دانست: «آمریکا با پذیرش برخی خواسته‌های روسیه در اوکراین، مانند کنترل مناطق شرقی، در ازای کاهش نفوذ مسکو در قفقاز و تقویت حضور خود در این منطقه استراتژیک، به دنبال بازتعریف نظم منطقه‌ای است.»


♦️ کانال تخصصی اقتصاد

🔵 انتظارات و ضعف نهادی در اقتصاد ایران

🔷 دکتر حسین امیری، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه خوارزمی:

🔹 پدیده مزمن تورم و بی‌ثباتی نرخ ارز در ایران، ریشه‌هایی عمیق‌تر از سیاست‌های پولی و مالی صرف داشته و به شدت تحت تأثیر کیفیت نهادهاست.

🔹 اقتصاد ایران عمدتاً بر اساس «نظم دسترسی محدود» عمل می‌کند که در آن ائتلاف نخبگان برای حفظ رانت، مانع از رقابت و شفافیت می‌شوند.

🔹 در این چارچوب، «بازار سیاه اطلاعات» شکل می‌گیرد که در آن دسترسی انحصاری نخبگان به اطلاعات، سیاست‌های کنترل انتظارات را بی‌اثر کرده و رانت اطلاعاتی ایجاد می‌کند.

🔹 ساختارهای انحصاری گسترده در اقتصاد ایران به چسبندگی قیمت‌ها و شکل‌گیری انتظارات منفی پایدار منجر شده و توانایی سیاست‌گذار را در کنترل بازار تضعیف می‌کند.

🔹 بهبود شاخص‌های نهادی، به‌ویژه از طریق افزایش شفافیت سیاسی و اقتصادی و مبارزه با فساد، پیش‌شرط اصلی برای مهار پایدار انتظارات تورمی در کشور است.


♦️ کانال تخصصی اقتصاد